wijl

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  wijl    (hulp, bestand)

Woordafbreking

• wijl

Woordherkomst en -opbouw

• In de betekenis van ‘onderschikkend voegwoord’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 1628
• In de betekenis van ‘tijdsverloop’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 1100

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	wijl	wijlen
verkleinwoord	-	-

Zelfstandig naamwoord

de wijl v / m

1. een poosje

Hyponiemen

• dikwijls, kortswijl, middelerwijl, onderwijl, terwijl, somwijlen

Afgeleide begrippen

• wijlen

Voegwoord

wijl

1. (verouderd) geeft onderschikkend een reden aan

   • En zie, gij hebt haar gedaante gezien, en wijl zij om haar zoon treurde, zijt gij begonnen haar te troosten, en van deze dingen die gebeurd zijn, moest u dit geopenbaard worden. 

Opmerkingen

• Niet archaïsch in Limburg.

Synoniemen

• [1] poos, poosje, tijd
• [2] dewijl, omdat, daar, aangezien, vermits

Verwante begrippen

• [2] want, door, doordat, vanwege, wegens, opdat, zodat

Vertalingen

    1. geeft onderschikkend een reden aan   

Catalaans: perquè (ca) Deens: da (da) Duits: weil (de) Engels: because (en) Esperanto: ĉar (eo)

Frans: parce que (fr) Italiaans: perché (it) Papiaments: pasobra Portugees: porque (pt) Spaans: porque (es)

Werkwoord

vervoeging van
wijlen

wijl

1. eerste persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van wijlen
   

   • Ik wijl. 

2. gebiedende wijs van wijlen
   

   • Wijl! 

3. (bij inversie) tweede persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van wijlen
   

   • Wijl je? 

Gangbaarheid

• Het woord wijl staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "wijl" herkend door:

80 %	van de Nederlanders;
83 %	van de Vlamingen.