scharrelen

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  scharrelen    (hulp, bestand)
• IPA: / ˈsxɑrələ(n) / (3 lettergrepen)

Woordafbreking

• schar·re·len

Woordherkomst en -opbouw

• In de betekenis van ‘rommelen’ voor het eerst aangetroffen in 1783
• frequentatief gevormd uit scharren met het achtervoegsel -el

stamtijd
onbepaalde wijs	verleden tijd	voltooid deelwoord
scharrelen	scharrelde	gescharreld
zwak -d	volledig

Werkwoord

scharrelen

1. inergatief losse verkering hebben

   • Zij hadden wat gescharreld met elkaar. 

2. inergatief telkens wat anders ter hand nemen
3. inergatief op ongeregelde wijze kleinhandel drijven in

   • Er werd op die markt wat gescharreld in oude rommel, maar veel stelde het niet voor. 

4. inergatief (van hoenders) heen en weer lopen en intussen in de grond wroeten

   • Er werd druk gescharreld door de kippen. 

5. ergatief onzekere of moeilijke wijze voortbewegend ergens heen gaan

   • Zoals ik naar binnen was gescharreld, scharrelde ik ook weer naar buiten. 

6. inergatief onzeker, moeilijk of doelloos bewegen

   • Hij had wat over straat gescharreld, maar ging uit verveling weer naar huis. 
   • Hij is hier omringd door een deel van de harde kern van The Circus, zoals zijn entourage wordt genoemd, vrienden die hij al dertig, veertig jaar kent, soms ex-geliefden die blijven hangen. Ze vormen een onzichtbare kring om Hockney, scharrelen rond in zijn huis, zorgen voor hem, houden hem gezelschap.  

7. overgankelijk bij elkaar ~ door vlijtig zoeken vergaren

   • Hij had er zestien bij elkaar weten te scharrelen. 

   ▸ Hij had stad en land afgestruind om zo voordelig mogelijk een lichtgewicht uitrusting bij elkaar te scharrelen.

Verwante begrippen

• [1] vrijen, flirten, het hof maken, aan de scharrel zijn

Synoniemen

• [4,5] aan de scharrel zijn, fladderen, klauwen, krabben, krauwen

Hyponiemen

• aanscharrelen, bijeenscharrelen, omscharrelen, opscharrelen, rondscharrelen, samenscharrelen

Afgeleide begrippen

• gescharrel, scharrelaar, scharrelboer, scharrelei, scharrelkip (4), scharrelruimte, scharrelslager, scharrelvarken, scharrelvlees, scharrelvogel

Verwante begrippen

• scharrel (1)

Vertalingen

    1. losse verkering hebben met   

Engels: court (en), flirt (en)

Spaans: cortejar (es), flirtear (es), galantear (es)

    4. in de grond wroeten   

Duits: scharren (de)

Spaans: rascar (es), revolotear (es)

Gangbaarheid

• Het woord scharrelen staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "scharrelen" herkend door:

100 %	van de Nederlanders;
98 %	van de Vlamingen.