gordel

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  gordel    (hulp, bestand)

Woordafbreking

• gor·del

Woordherkomst en -opbouw

• In de betekenis van ‘riem’ voor het eerst aangetroffen in 1240
• afgeleid van gorden met het achtervoegsel -el

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	gordel	gordels
verkleinwoord	gordeltje	gordeltjes

Zelfstandig naamwoord

de gordel m

1. (kleding) een band die om het middel gedragen wordt, ter bescherming bij bijv. vechtsport of in de auto

   • Vergeet je gordel niet om te doen! 

2. (aardrijkskunde) (astronomie) smal, langgerekt gebied op aarde of in de ruimte

   • Een gordel van eilanden. 

   ▸ Deze grote asteroïde bevond zich aan de binnenzijde van de grote gordel van asteroïden in ons zonnestelsel toen hij werd getroffen door een andere asteroïde.

Verwante begrippen

• [1] ceintuur, riem
• [2] zone

Hyponiemen

   

Bijbelgordel Kuipergordel aardbevingsgordel aardgordel asteroïdengordel autogordel bekkengordel bomgordel bommengordel driepuntsgordel duinengordel explosievengordel fortengordel grachtengordel groengordel halsgordel heupgordel jarretelgordel jarretellengordel kampioensgordel keerkringsgordel klimaatgordel klimgordel kuisheidsgordel kustgordel loodgordel martelaarsgordel niergordel ondergordel overgordel passaatgordel patroongordel planetoïdengordel radiatiegordel regengordel ruggordel schemeringsgordel schoudergordel sneeuwgordel stiltegordel stralingsgordel tijdgordel tropengordel vegetatiegordel veiligheidsgordel venusgordel verdedigingsgordel zelfmoordgordel zwemgordel

Afgeleide begrippen

   

gordelamadine gordelbaardvogel gordelband gordelbeurs gordelboog gordeldier gordeldieren gordeldoek gordeldracht gordelen gordelgalwesp gordelgedrag gordelgesp gordelgrasvink gordelhaak gordelhagedis gordeljufferduif gordelkruid gordelmol gordelpalpmot gordelpieper gordelplicht gordelplichtig gordelriem gordelrif gordelroos gordelspanner gordeltiran gordelverklikker gordelweg gordelwervel slank gordelhorentje

Uitdrukkingen en gezegden

[1] "een band die om het middel gedragen wordt"

• Onder de gordel

(Naast de letterlijke betekenis uit de vechtsport) Oneerlijk, niet volgens de regels

• Die opmerking is onder de gordel. 

• Een slag/steek/stook onder de gordel. 

Vertalingen

    1. een band die om het middel gedragen wordt   

Duits: Gürtel (de) m Engels: belt (en) Frans: ceinture (fr) v

Spaans: cinturón (es) m Turks: kemer (tr)

Werkwoord

vervoeging van
gordelen

gordel

1. eerste persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van gordelen
   

   • Ik gordel. 

2. gebiedende wijs van gordelen
   

   • Gordel! 

3. (bij inversie) tweede persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van gordelen
   

   • Gordel je? 

Gangbaarheid

• Het woord gordel staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "gordel" herkend door:

100 %	van de Nederlanders;
99 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.