geweten

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  geweten    (hulp, bestand)
• IPA: /ɣəˈʋetə(n)/

Woordafbreking

• ge·we·ten

Woordherkomst en -opbouw

• Leenwoord uit het Duits, in de betekenis van ‘besef van goed en kwaad’ voor het eerst aangetroffen in 1588
• vervoeging van weten: de stam met omvoegsel ge- -en
• vervoeging van wijten: de stam met omvoegsel ge- -en en een klinkerwisseling ij-ee (IPAː /ɛi/ - /e/)

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	geweten	gewetens
verkleinwoord	gewetentje	gewetentjes

Zelfstandig naamwoord

het geweten o

1. het deel van iemand waarmee die persoon zijn daden op goed en kwaad beoordeelt.

   • Als je zo'n moord kunt plegen, heb je geen geweten. 

Synoniemen

• consciëntie

Afgeleide begrippen

   

gewetenloos gewetensangst gewetensbezwaar gewetensbezwaarde gewetensconflict gewetensdwang gewetensgeld gewetensgevangene gewetenshalve gewetensknaging gewetenskwestie gewetensnood gewetensonderzoek gewetensstrijd gewetensvol gewetensvraag gewetensvrijheid gewetenswroeging gewetenszaak

Vertalingen

    1. het deel van iemand waarmee die persoon zijn daden op goed en kwaad beoordeelt   

Duits: Gewissen (de) o Engels: conscience (en) Frans: conscience (fr) v Italiaans: coscienza (it) v

Japans: 良心 (ja) （りょうしん, ryoushin) Pools: sumienie (pl) o Spaans: conciencia (es) v Turks: vicdan (tr)

Werkwoord

vervoeging van:	weten…
geen verbogen vorm

geweten

1. voltooid deelwoord van weten
2. (België) bekend

   ▸ Het is geweten dat, schoon ten onrechte, de vermaarde doodendans van het kerkhof van Bazel aan Hans Holbein werd toegeschreven Buiten de drie tafereelen welke in 1568 door Hugo Klauber werden bijgevoegd bij de 39 reeds bestaande, met welker herstelling hij belast was, is het gansch onmogelijk te bepalen door welken kunstenaar zij werden uitgevoerd.

Antoniemen

• ongeweten

Hyponiemen

• afgeweten

Werkwoord

vervoeging van:	wijten…
geen verbogen vorm

geweten

1. voltooid deelwoord van wijten

Gangbaarheid

• Het woord geweten staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "geweten" herkend door:

99 %	van de Nederlanders;
100 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.