geboren

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  geboren    (hulp, bestand)
• IPA: / ɣəˈborə(n) / (3 lettergrepen)

Woordafbreking

• ge·bo·ren

Woordherkomst en -opbouw

• Oorspronkelijk het voltooid deelwoord van het Oudnederlandse werkwoord geberen, dat eerst 'dragen' betekende, maar later toegespitst op de zwangerschap de betekenis 'baren' kreeg.

	stellend
onverbogen	geboren
verbogen	-

Bijvoeglijk naamwoord

geboren

1. ter wereld gebracht, gebaard (gezegd over mensen of dieren)

   • Ik ben in Brussel geboren. 

   ▸ Ook Erik Zomerhuis (40) rijdt helmloos langs de gracht, zijn dochtertje Noor zonder helm voorop. Hij heeft wel nagedacht over het aanschaffen van een helm, toen Noor werd geboren, "maar het is er nooit van gekomen".

   ▸ Paus Franciscus, geboren als Jorge Mario Bergoglio, schudde het Vaticaan op en kwam op voor de zwakkeren in de samenleving. Maar kritiek was er ook, onder meer uit conservatieve hoek

2. begonnen, ontstaan (overdrachtelijk)

   • Deze oplossing is uit nood geboren. 

3. door herkomst of natuurlijke aanleg (een bepaalde eigenschap bezitten)

   • Mevrouw De Vries, geboren Jansen. 

   ▸ Ik had in tijden niet zo gelachen, hij was extreem geestig en een geboren entertainer.

Synoniemen

• [1] gebaard
• [2] begonnen, ontstaan

Hyponiemen

• aangeboren, hooggeboren, jonggeboren, pasgeboren, vrijgeboren, welgeboren

Afgeleide begrippen

• geborene

Antoniemen

• ongeboren
• [1] gestorven

Verwante begrippen

• baren, geboorte, herboren

Spreekwoorden

• Als je voor een dubbeltje geboren bent, word je nooit een kwartje.

Wanneer je uit een arm gezin komt, zul je nooit rijk worden.

• Hij is in ~ geboren en getogen.

Hij is in ~ ter wereld gekomen en opgegroeid. (~ staat voor een plaatsnaam)

• Dichters worden niet gemaakt, maar geboren.

Je wordt dichter door eigen aanleg, niet doordat anderen je het leren.

Vertalingen

    1. ter wereld gebracht, gebaard   

Duits: geboren (de) Engels: born (en)

Frans: né (fr) Spaans: nacido (es)

    2. begonnen, ontstaan   

Duits: geboren (de) Engels: born (en), originated (en)

Frans: né (fr) Spaans: nacido (es)

    3. door herkomst of natuurlijke aanleg   

Duits: geboren (de), von Geburt (de) Engels: born (en), natural (en), native (en)

Frans: né (fr)

Gangbaarheid

• Het woord geboren staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "geboren" herkend door:

100 %	van de Nederlanders;
99 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.