daas

Nederlands

Vrouwelijke goudoogdaas (Crysops relictus)

Uitspraak

• Geluid:  daas    (hulp, bestand)

Woordafbreking

• daas

Woordherkomst en -opbouw

• (zelfstandig naamwoord) Bekend sinds 1240; van Middelnederlands dauese. Verdere etymologie onzeker. Mogelijk van Protogermaans *dawas-, Indo-Europees *dhowos-. Er is echter ook geopperd dat het om een afleiding van het adjectief (zie hieronder) zou gaan. Er zijn geen bekende cognaten buiten het Nederlands en enkele Rijnlandse dialecten.
• (bijvoeglijk naamwoord) Van daes; nevenvorm van dwaas (zie ook bedeesd). In de betekenis van ‘onwijs’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 1350

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	daas	dazen
verkleinwoord	daasje	daasjes

Zelfstandig naamwoord

de daas v / m

1. (tweevleugeligen) Tabanidae  steekvlieg uit een familie van bloedzuigende insecten die behoren tot de orde tweevleugeligen (Diptera)

   ▸ Door bijvoorbeeld groen te reflecteren, valt het gras in een weiland minder op, maar is een felgekleurd bloemetje waar de daas nectar uit kan halen des te zichtbaarder.

Synoniemen

• bouw, brems, bremster, blinddaas, blinde daas, blinde mug, blinde vlieg, daps, dazerik, dazendimmer, dwazelaar, paardenvlieg

Hyperoniemen

• dazen, vliegen, tweevleugeligen

Afgeleide begrippen

• dazennest, dazenval

Verwante begrippen

• bastaardknobbeldaas, beekgoudoogdaas, bloemdaas, bolle knobbeldaas, bonte runderdaas, bosknobbeldaas, bosrunderdaas, diksprietregendaas, donkere goudoogdaas, donkere knobbeldaas, gele gifoogdaas, gevlekte regendaas, gewone regendaas, glanzende knobbeldaas, gouden knobbeldaas, goudoogdaas, grauwe runderdaas, grijze regendaas, grijze runderdaas, grote runderdaas, grote veldknobbeldaas, hartvlekrunderdaas, hommeldaas, kleine runderdaas, kwelder-gifoogdaas, langsprietdaas, langsprietregendaas, paardendaas, rivier-gifoogdaas, roodpootgoudoogdaas, roodsprietknobbeldaas, rosse knobbeldaas, stipgoudoogdaas, taigaknobbeldaas, toendraknobbeldaas, veenknobbeldaas, veldknobbeldaas, vroege knobbeldaas, vroege runderdaas, zilte knobbeldaas, zilte regendaas, zwartneusrunderdaas
• waterdazen

Vertalingen

    1.   

Duits: Bremse (de) v Engels: horsefly (en), cleg (en), gad-fly (en), gadfly (en) Frans: taon (fr) m

Italiaans: tafano (it) m Spaans: tábano (es) m

	stellend	vergrotend	overtreffend
onverbogen	daas	dazer	daast
verbogen	daze	dazere	daaste
partitief	daas	dazers	-

Bijvoeglijk naamwoord

daas

1. onwijs, versuft, gedesoriënteerd

   • Hij stond daas voor zich uit te kijken. 

Afgeleide begrippen

• daashoofd, gedaas

Werkwoord

vervoeging van
dazen

daas

1. eerste persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van dazen
   

   • Ik daas. 

2. gebiedende wijs van dazen
   

   • Daas! 

3. (bij inversie) tweede persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van dazen
   

   • Daas je? 

Gangbaarheid

• Het woord daas staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "daas" herkend door:

83 %	van de Nederlanders;
76 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.