bestaan

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  bestaan    (hulp, bestand)
• IPA: / bəˈstan / (2 lettergrepen)

Woordafbreking

• be·staan

Woordherkomst en -opbouw

• afgeleid van staan met het voorvoegsel be-
• vervoeging van bestaan: de stam met de uitgang -en, zonder ge- vanwege voorvoegsel (is gelijk aan de onbepaalde wijs)
  • zn: (metonymisch) zelfstandig gebruik van het werkwoord

stamtijd
onbepaalde wijs	verleden tijd	voltooid deelwoord
bestaan	bestond	bestaan
klasse 6	volledig

Werkwoord

bestaan

1. absoluut daadwerkelijk in het universum voorkomen, het zijn, mogelijk zijn

   • Seeing is believing, is in het Engels een veel gebruikte uitdrukking. Wanneer je iets met je eigen ogen kunt zien, geloof je ook meteen dat het bestaat. Dat geldt ook voor zwarte gaten.  
   • Hoe bestaat het!. 

   ▸ Ze sloot haar ogen, maar wist niet wat ze nu verder moest doen. Er bestonden namelijk geen handleidingen voor dit soort zaken.  

   ▸ Antimateriehypernuclei: Antihyperhelium-4 bestaat uit een mix van antimaterieversies van protonen, neutronen en deeltjes die hyperonen worden genoemd. Hyperonen zijn op zichzelf al exotisch, omdat ze een of meer quarks van het ‘vreemde’ type bevatten. Deze ‘vreemdheid’ is moeilijk te vinden en moeilijk te maken. Daarom begrijpen onderzoekers nog steeds niet helemaal hoe hyperonen zich gedragen in de natuur, waar ze vermoedelijk voorkomen in exotische omgevingen zoals het binnenste van neutronensterren, zegt Dönigus. Bovendien blijven er vragen bestaan over hoe antimaterieversies van deze en andere deeltjes op elkaar reageren.

2. absoluut ~ uit: samengesteld zijn uit bepaalde delen

   • Dit woord bestaat uit een stam met een voor- en eenachtervoegsel. 

   ▸ Een andere reden dat antihyperhelium-4 interessant is, zo zegt Stöcker, is dat de omstandigheden in de deeltjesversneller bij het ontstaan ervan de toestand nabootsen waarin het heelal verkeerde toen het slechts een miljoenste van een seconde oud was. Het heelal bestond op dat moment uit een ‘hete soep’ van deeltjes. Het identificeren van de materie- en antimateriedeeltjes die hieruit voortkomen, kan helpen begrijpen hoe we in een heelal terecht zijn gekomen waarin de hoeveelheid materie, inclusief de materie waaruit wijzelf bestaan, de schaarse hoeveelheid antimateriedeeltjes overschaduwt.

3. absoluut het ~ te: een gewaagde daad stellen

   • En hij bestond het me daarover te zeggen dat hij dat wel vaker deed... 

vervoeging van:	bestaan…
geen verbogen vorm

bestaan

1. voltooid deelwoord van bestaan

Vaste voorzetsels

• bestaan uit

Hyponiemen

• nabestaan, voorbestaan, voortbestaan

Afgeleide begrippen

• bestaanbaar, bestaansrecht, bestaanszin

Vertalingen

    1. daadwerkelijk in het universum voorkomen   

Duits: bestehen (de), geben (de) (is er ...? $\rightarrow$ gibt es ...?) Engels: exist (en) Frans: exister (fr) Italiaans: esistere (it) Papiaments: eksistí

Pools: istnieć (pl) Spaans: existir (es) Tsjechisch: existovat (cs) Vietnamees: tồn tại (vi) Zweeds: bestå (sv)

    2.~ uit samengesteld zijn uit bepaalde delen   

Duits: bestehen (de) aus Engels: consist (en) of

Pools: składać (pl) się Zweeds: bestå (sv) av

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	bestaan	-
verkleinwoord	bestaantje	bestaantjes

Zelfstandig naamwoord

het bestaan o

1. mogelijkheid om in het levensonderhoud te voorzien

   • Hij haalde een karig bestaan uit zijn kleine akkertje. 

   ▸ Ik concludeerde dat mijn actie wellicht een soort bedreiging vormde voor hun eigen bestaan. Aanval is dan soms de beste verdediging.

Synoniemen

• broodwinning

Hyponiemen

• burgerbestaan, gemoedsbestaan, kluizenaarsbestaan, plantbestaan, plantenbestaan, schaduwbestaan, slavenbestaan, zwerversbestaan

Afgeleide begrippen

• bestaanseconomie, bestaansmiddel, bestaansminimum

Gangbaarheid

• Het woord bestaan staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "bestaan" herkend door:

99 %	van de Nederlanders;
100 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.