zemelen

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  zemelen    (hulp, bestand)
• IPA: / ˈzemələ(n) / (3 lettergrepen)

Woordafbreking

• ze·me·len

Woordherkomst en -opbouw

• [A] in de betekenis van ‘zeuren’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 1633
• [B] zn:  zemel zn  met de uitgang -en; ww  zemel zn  met het achtervoegsel -en

stamtijd
onbepaalde wijs	verleden tijd	voltooid deelwoord
zemelen	zemelde	gezemeld
zwak -d	volledig	[A]

Werkwoord

[A] zemelen

1. inergatief zeuren, langdurig doorpraten over iets dat van weinig belang is

   • Er werd eindeloos gezemeld en gezeverd. 

Afgeleide begrippen

• gezemel, zemelaar, zemelkloot, zemelknoper

Zelfstandig naamwoord

de [B] zemelen mv

1. meervoud van het zelfstandig naamwoord zemel
2. alleen meervoud (voeding) ingrediënt dat bestaat uit met de zaadhuiden vergroeide vruchtwanden en kiemen, die overblijven bij het tot meel malen van graankorrels

   • Het nuttigen van zemelen is erg gezond omdat ze veel vezels bevatten. 

   ▸ Ik gebruik nu vooral zemelen tegen constipatie.

Hyponiemen

• [2] garnalenzemelen
• [2] haverzemelen
• [2] roggezemelen
• [2] rijstzemelen

Afgeleide begrippen

• [2] zemelenuitslag

Verwante begrippen

• [1] zemels

Vertalingen

    B 1. ingrediënt dat bestaat uit met de zaadhuiden vergroeide vruchtwanden en kiemen   

Chinees: 麩皮 (zh), 麸皮 (zh) Duits: Kleie (de) v Engels: bran (en) Frans: son (fr) m Grieks: πίτουρο (el) o Hongaars: korpa (hu) Italiaans: crusca (it) v, semola (it) v Japans: ぬか (ja)

Koreaans: 겨 (ko) (gyeo), 기울 (ko) -l) (giur Portugees: farelo (pt) m Russisch: отруб (ru) v Spaans: salvado (es) m, acemite (es) arch. Tsjechisch: otruby (cs) v meervoud Vietnamees: cám (vi)

stamtijd
onbepaalde wijs	verleden tijd	voltooid deelwoord
zemelen	zemelde	gezemeld
zwak -d	volledig	[B]

Werkwoord

[B] zemelen

1. ergatief de vulling met hulsjes van graankorrels geleidelijk verliezen

   ▸ ⧖ Pop werd weer helder; ze zette groote oogen op en gaapte een paar maal achter de rokjes van Georgette; toen liet ze zich van haar stoel glijden, trok Daisy-bell met haar zieke lichaam en haar eene oog uit de muziekmand en danste met haar beide lievelingen de kamer rond.
   ‘Laat Daisy-bell liggen, die zemelt zoo,’ vermaande Jet, van een paar maten rust gebruikmakende.
   Pop keek een beetje ontsteld naar de zemels op het kleed, zette Daisy-bell op een stoel, en vatte het edelmoedige besluit op, haar aan Loulou te geven ‘om te houden’.

2. ergatief (figuurlijk) in fijne deeltjes omlaag dwarrelen

Gangbaarheid

• Het woord zemelen staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "zemelen" herkend door:

90 %	van de Nederlanders;
83 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.