verliezen

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  verliezen    (hulp, bestand)

Woordafbreking

• ver·lie·zen

Woordherkomst en -opbouw

• In de betekenis van ‘kwijtraken’ voor het eerst aangetroffen in 1201
• met het voorvoegsel ver-

stamtijd
onbepaalde wijs	verleden tijd	voltooid deelwoord
verliezen	verloor	verloren
klasse 2 onregelmatig	volledig

Werkwoord

verliezen

1. overgankelijk iets kwijtraken

   • In 2009 heeft de politieke partij vijf procent van haar leden verloren. 
   • ‘Het was het risico waard, ik had niets te verliezen’, zegt ze aan de Toronto Star.  

   ▸ Het was fascinerend om te zien hoeveel zout ik verloor: na dagen zonder douche stond mijn shirt stijf van de zoute strepen en bleef het bijna rechtop staan.

2. inergatief niet winnen

   • ,,In een derby zo ruim verliezen is niet prettig, ook niet als het nergens meer om gaat. Toch zijn we niet van de mat gespeeld, ondanks de uitslag”, aldus de verliezende trainer Hilbert van Gils.  

3. (eufemisme) iemand verloren hebben: iemand is gestorven

   • Ze was niet veeleisend wat betreft hun kwaliteit of herkomst. Ze had foto's van Clemenceau, Maurras, Poincaré, Jaurès, Joffre, Briand... Sinds ze haar man had verloren, die het bevel voerde over een groep geüniformeerde suppoosten in het Musée du Louvre, bezorgden grote mannen haar heftige sensaties.  

4. alleen laten, vereenzamen

   ▸ Ik was totaal weggeregend in mijn tentje en had het hele weekend een beetje verloren en verveeld voor me uit zitten kijken in een kroeg.

Synoniemen

• [1]: kwijtraken, kwijtspelen

Verwante begrippen

• opgeven, verbeuren, verkwisten, verspelen
• verspillen

Afgeleide begrippen

• verlies-en-winstrekening, verliesbaar, verliescompensatie, verliesgevend, verlieslatend, verlieslijdend, verliesloos, verliespartij, verliespost, verliezer, winst-en-verliesrekening

Anagrammen

• verzeilen

Uitdrukkingen en gezegden

• een vos verliest wel zijn haren maar niet zijn streken

als iemand van uiterlijk is veranderd, maar niet van karakter; ook wanneer een mens ouder wordt, heeft die nog steeds dezelfde karaktertrekken

• have en goed (verliezen)

alles wat men heeft (verliezen)

• het verloren schaap (zijn)

de gezochte (zijn)

• waar niets is, verliest de keizer zijn recht

zonder geld kan men wel iets willen, maar dan komt het er niet van

• zijn hebben en houwen verliezen

alles wat iemand bezit kwijtraken

• zijn wilde haren verliezen

minder gekke dingen gaan doen

• uit het oog verliezen

niet meer ontmoeten

•  Paniekerig schoten allerlei gedachten door mijn hoofd: was dit niet nog gevaarlijker, helemaal alleen onbeschut en hoog in de bergen? Had ik een fout gemaakt door de mensen voor me uit het oog te verliezen en nu alleen op een berg van meer dan 3.000 meter hoog rond te dwalen? Het pad liep door een gigantische lege hoogvlakte met bergen aan weerszijde[n] en de boomgrens twee uur onder me.  

Vertalingen

    1. iets kwijt raken   

Afrikaans: verloor (af) Duits: verlieren (de) Engels: lose (en) Frans: perdre (fr) Noors: miste (no) Nynorsk: miste (nn)

Papiaments: perdè Pools: gubić (pl), tracić (pl) Spaans: perder (es) Tsjechisch: ztrácet (cs) imperfectief, ztratit (cs) perfectief Vietnamees: mất (vi), thua (vi) (een spel)

    2. niet winnen   

Engels: lose (pl) Japans: Kanji: 負ける (ja) Hiragana: まける (ja) Romaji: makeru (ja)

Pools: przegrywać (pl) Spaans: perder (es) Tsjechisch: prohrát (cs)

Zelfstandig naamwoord

de verliezen mv

1. meervoud van het zelfstandig naamwoord verlies

   ▸ Gedurende het dappere maar zinloze verzet brachten ze drie Duitse kruisers en meerdere torpedojagers tot zinken, vooral in het noorden leden de Duitsers zware verliezen.

Gangbaarheid

• Het woord verliezen staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "verliezen" herkend door:

100 %	van de Nederlanders;
99 %	van de Vlamingen.