gebroken

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  gebroken    (hulp, bestand)
• IPA: / ɣəˈbrokə(n) / (3 lettergrepen)
  • (Noord-Nederland): /χəˈbroːkən/
  • (Vlaanderen, Brabant, Limburg): /ɣəˈbroːkən/

Woordafbreking

• ge·bro·ken

Woordherkomst en -opbouw

• vervoeging van breken: de stam met omvoegsel ge- -en en een klinkerwisseling ee-oo (IPAː /e/ - /oː/)

Werkwoord

vervoeging van:	breken…
geen verbogen vorm

gebroken

1. voltooid deelwoord van breken
2. vormt de voltooide tijden

   • Hij had het vaasje gebroken. 

   ▸ Hij had meerdere ribben gebroken en had maanden moeten revalideren.

3. vormt de lijdende vorm

   • De ruit werd weer door kwajongens gebroken. 

Uitdrukkingen en gezegden

• Het ijs is gebroken

na een kil begin is men vriendelijk tegen elkaar

	stellend	vergrotend	overtreffend
onverbogen	gebroken	gebrokener	gebrokenst
verbogen			gebrokenste
partitief	gebrokens	gebrokeners	-

Bijvoeglijk naamwoord

gebroken

1. door breuk beschadigd of door breken bewerkt

   • Het gebroken glas werd opgeruimd. 

2. als door aandoening of gebrek in slechte staat verkerend

   • Hij antwoordde in gebroken Nederlands 

3. een onderbreking vertonend

   • Door de verhuizing hadden zijn kinderen een gebroken schooljaar. 

4. (figuurlijk)lichamelijk of geestelijk uitgeput

   • Gebroken en gedesillusioneerd trok hij zich terug. 
   • Al die jaren heeft ze iets duisters gehad, iets gebrokens. 

Verwante begrippen

• kapot, stuk

Antoniemen

• ongebroken

Afgeleide begrippen

• gebrokene, gebrokenheid

Vertalingen

    1.   

Engels: broken (en)

Spaans: entrecortado (es), roto (es)

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	gebroken	gebrokens
verkleinwoord	-	-

Zelfstandig naamwoord

het gebroken o

1. (wiskunde) (verouderd) breuk

   • Om aldus eene geheele hoeveelheid welke met een gebroken vervoegd is, tot één gebroken te brengen, vermenigvuldigt met de geheel hoeveelheid door den noemer van het gebroken, en voegt het beloop by den teller van het gebroken.  

Gangbaarheid

• Het woord gebroken staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "gebroken" herkend door:

99 %	van de Nederlanders;
99 %	van de Vlamingen.