doorsteken

Nederlands

Uitspraak

(klemtoonhomogram)

• [A] Geluid:  dóórsteken    (hulp, bestand)
  • IPA: / ˈdorstekə(n) / (3 lettergrepen)
• [B] Geluid:  doorstéken    (hulp, bestand)
  • IPA: / dorˈstekə(n) / (3 lettergrepen)

Woordafbreking

• door·ste·ken

Woordherkomst en -opbouw

• [A] ww: erfwoord via Middelnederlands doresteken van Oudnederlands thurostekan, op te vatten als samenstelling van  door bw  en  steken ww 
  • zn:  doorsteek zn  met de uitgang -en
• [B] ww: van Middelnederlands doresteken, op te vatten als samenstelling van  door bw  en  steken ww 

stamtijd
onbepaalde wijs	verleden tijd	voltooid deelwoord
doorsteken	stak door	doorgestoken
klasse 4	volledig	[A]

Werkwoord

[A] dóórsteken

1. ergatief afsnijden, een kortere weg nemen door ergens dwars doorheen te gaan.

   ▸ Als ik rechtdoor zou lopen, zou de straat veranderen in de Salizada San Pantalon. Vlak voor het einde zou ik rechts moeten doorsteken naar Campiello Mosca om via twee bruggen vlak na elkaar te landen in de Calle de la Chiesa.

2. compenseren van drift of verzet, bijvoorbeeld door bij het oversteken van stromend water schuin tegen de stroming in te varen.
3. overgankelijk in / door een opening heen doen.
4. overgankelijk met een lang voorwerp door een buis gaan met als doel deze open te maken, te ontstoppen.
5. overgankelijk met een stekende beweging een gat maken.

Vertalingen

    1. afsnijden   

Engels: cut through (en)

Frans: traverser (fr)

    3. in / door een opening heen doen   

Engels: run through (en)

Frans: faire passer (fr), introduire (fr)

    4. met een lang voorwerp door een buis gaan met als doel deze open te maken   

Engels: clear (en), unblock (en)

Frans: déboucher (fr)

    5. met een stekende beweging een gat maken   

Engels: pierce (en)

Frans: percer (fr)

Spreekwoorden

• de dijk doorsteken

een gat in de dijk maken

Zelfstandig naamwoord

[A] de dóórsteken mv

1. meervoud van het zelfstandig naamwoord doorsteek

stamtijd
onbepaalde wijs	verleden tijd	voltooid deelwoord
doorsteken	doorstak	doorstoken
klasse 4	volledig	[B]

Werkwoord

[B] doorstéken

1. overgankelijk geheel doorboren met een scherp hulpmiddel.

   • In het gevecht werd hij doorstoken met een lans. 

Vertalingen

    1. geheel doorboren met een scherp hulpmiddel   

Engels: stab (en), run through (en), pierce (en)

Frans: transpercer (fr)

Gangbaarheid

• Het woord doorsteken staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.