tori

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  tori    (hulp, bestand)
• IPA: / ˈtori / (2 lettergrepen)

Woordafbreking

• to·ri

Woordherkomst en -opbouw

• [A]: van Surinaams tori, in de betekenis "sprookje" aangetroffen vanaf 1931 (zie vindplaats hieronder)
• [B]: van Japans 鳥居 (torii)
• [C]: van Latijn  tori zn 

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	tori	tori's
verkleinwoord	-	-

Zelfstandig naamwoord

[A] tori v/m

1. verslag van een beleefde of verzonnen gebeurtenis

   • Hoe ik bij de nationalisten terecht kwam? Dat is een lange tori. 
   • In Suriname worden er tori gevonden, welke verhalen waarom Anansi kakkerlakken en vliegen doodt (…); waarom hij in de naden en beslagruimten woont (…); waarom zijn lichaam in tweeën geleed is (…). 

2. gepraat dat geen belangrijke informatie oplevert

   • Wat ze ook zeggen, mensen denken: ach, laat die bakra's met hun tori's, zo gaat het toch al eeuwen. Terwijl ik daarentegen echt op mijn woorden moet letten. Want ik ben die blaka bakra, weet je? 
   • ‘Is geen grapje wat je daar gepresteerd heb Trudi! Die man van je geeft geen tori! Wat een krasse kerel heb je, man!’ grapte Rudi. 

Synoniemen

• [1] verhaal
• [2] babbel, kletspraat praatje

Hyponiemen

• [1] geschiedenis, relaas, sprookje, vertelling

Uitdrukkingen en gezegden

• een tori praten
  een gesprek voeren

• "Zo! Is nu pas voel je om thuis te komen, no?" (…)
‘Ach… ik moest een tori praten…’ 

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	tori	tori's
verkleinwoord	-	-

Zelfstandig naamwoord

[B] tori m

1. (religie) (bouwkunde) (verouderd) (uitspraakvariant van) torii, poort bij een Japanse tempel

   • Gaan wij onder dezen tori door, de poort die steeds den toegang tot een tempel kenmerkt. 
   • Zinnebeeldig zijn de portico's, ‘tori's’ geheeten, die in de nabijheid der Shintoïstische tempels zijn geplaatst en die men, evenals in Griekenland de propyleeën, van uit de verte op het vlakke veld ziet staan. 

Zelfstandig naamwoord

de [C] torus mv

1. meervoud van het zelfstandig naamwoord torus

   • Opmerkelijk is, dat de hoeken opgevat zijn als dunne ronde kolonnetten met basement en een eenvoudig lijstkapiteeltje. Uit hun ezelsrugbogen met kruisbloemen en kleine hoekfialen, stijgt een volgende korte geleding op, beëindigd door een afzaat waarop dubbele pinakels staan met een kantig profiel tussen beide in. Hun afgeknotte toppen eindigen tegen de onderlijst van de balustrade, met als profiel een hol tussen twee tori, waarboven een congé. 

Gangbaarheid

• Het woord tori staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "tori" herkend door:

18 %	van de Nederlanders;
17 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.

Italiaans

Uitspraak

• Geluid: Bestand bestaat nog niet. Aanmaken?
• IPA: /ˈtɔri/

Woordafbreking

• to·ri

Zelfstandig naamwoord

tori m mv

1. meervoud van het zelfstandig naamwoord toro

Surinaams

Uitspraak

• Geluid: Bestand bestaat nog niet. Aanmaken?
• IPA: /ˈtɔri/

Woordherkomst en -opbouw

• zn Ontwikkeld uit Engels story, voor het eerst opgetekend in 1783.
• ww Ontwikkeld uit Portugees trair

Zelfstandig naamwoord

tori

1. (folklore) (mondeling overgeleverde) vertelling, geschiedenis, verhaal

   «²Mi ben skrifi da tori vo dem ouroetem avoo vo wi: fa ³ sani ben waka ogri gi dem, di dem ben de feti nanga bakra.»

   ¹Ik beschreef reeds de geschiedenis van onze voorouders: ² hoe slecht het hen ging, toen zij vochten met de blanken.

2. (figuurlijk) kwestie, geval

Uitdrukkingen en gezegden

• gi tori

verhalen vertellen

Werkwoord

tori

1. overgankelijk verraden