potloodventer

Nederlands

1. Een potloodventer op de rug gezien in een nagespeelde scene.

Uitspraak

• Geluid:  potloodventer    (hulp, bestand)
• IPA: / ˈpɔtlotˌfɛntər / (4 lettergrepen)

Woordafbreking

• pot·lood·ven·ter

Woordherkomst en -opbouw

• samenstelling van  potlood zn "schrijfstift"  en  venter zn "verkoper" 
  • [1] (eufemisme), samenstelling van  potlood zn "als verwijzing naar de vorm van een penis"  en  venter zn "verkoper" , vermoedelijk ontstaan bij de politie; in de betekenis van ‘exhibitionist’ voor het eerst aangetroffen in 1976 (zie vindplaats hieronder)
  • [2] straathandel in goedkoop schrijfmateriaal was vooral in de Crisisjaren een manier om het verbod op bedelen te omzeilen, in de betekenis "scharrelaar" aangetroffen vanaf 1898 (zie vindplaats hieronder)

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	potloodventer	potloodventers
verkleinwoord	-	-

Zelfstandig naamwoord

de potloodventer m

1. (persoon) (seksualiteit) (schertsend) man die ongevraagd zijn ontblote penis aan voorbijgangers laat zien

   • Een stereotype potloodventer maakt graag gebruik van een regenjas, die hij plotseling openslaat. 

   ▸ De Hermandad wist de potloodventer, zoals een exhibitionist bij de politie genoemd wordt, spoedig te achterhalen.

2. (persoon) (verouderd) (historisch) iemand die op straat goedkoop schrijfmateriaal verkoopt

   ▸ ⧖ Toen ik vroeg of ik met Mej … sprak, de moeder van den man, die wel met potlooden ventte, antwoordde zij: efsjer jou. Ik lachte en zij kleurde. „Vergeef mij, sprak zij, dat ik een joodsche uitdrukking gebruik, maar dat zit er nog zoo in. Wat ik zei, beteekende: „misschien wel.”
   „Maar mijn vraag behoeft toch niet met „misschien” beantwoord te worden? U is de moeder, of u is het niet.”
   „Het is toch mogelijk, dat u over een anderen potloodventer spreekt dan die mijn zoon is. En bovendien, wie is u?”

   ▸ Onder de slachtoffers van de laatste warme dagen te Parijs bevindt zich ook de potloodventer Libeau, die bij het Palais Royal, tengevolge van een zonnesteek in elkaar zakte en naar het ziekenhuis moest gebracht worden, waar hij reeds overleden aankwam. In een dikken, lederen gordel, dien de man op zijn naakte lichaam droeg, vond men 300.000 frs. in banknoten en papieren van waarde. De man zag er op ’t oog zoo arm en ellendig uit, dat de koffiehuisbezoekers hem gaarne een aalmoes gaven, zonder het potlood, dat hij voor den vorm te koop aanbood, aan te nemen.

Synoniemen

• [1] bruynzeelvertegenwoordiger, vendelzwaaier, voorjaarskrokus

Hyperoniemen

• [1] exhibitionist
• [2] scharrelaar

Verwante begrippen

• [2] bedelaar

Vertalingen

    1. man die ongevraagd zijn ontblote penis aan voorbijgangers laat zien   

Duits: Brieföffner (de) m, Mädchenschreck (de) m, Schlitzöffner (de) m, Schleuderer (de) m

Engels: flasher (en) (VK), wand-waver (en) (VS), weeny-wagger (en) (VS)

Gangbaarheid

• Het woord potloodventer staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.