kween

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  kween    (hulp, bestand)
• IPA: / kwen / (1 lettergreep); /kʋen/

Woordafbreking

• kween

Woordherkomst en -opbouw

• De oorspronkelijke betekenis was ‘getrouwde vrouw’, voor het eerst aangetroffen in de 10e eeuw, later in ongunstige zin ‘oud wijf, onvruchtbare vrouw’. In de betekenis van ‘onvruchtbare koe’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 1444.

erfwoord afkomstig van : Middelnederlands: quene v ‘oude vrouw die geen kinderen meer kan krijgen’, (pejoratief) ‘oud wijf’ Oudnederlands: quena v ‘vrouw, echtgenote’ Germaans: *kwēnōn- v ‘vrouw, echtgenote’, (secundair) *kwēni- v ‘echtgenote’ Indo-Europees: *gwen-H2-

Verwant in Germaans: West: Engels: queen ‘koningin, echtgenote van de koning’ (Angelsaksisch: cwene v ‘vrouw’), Oudsaksisch: quena f. 'vrouw, echtgenote, gemalin’, Oudhoogduits: quena v ‘vrouw, echtgenote’ Noord: Deens/Noors: kone ‘vrouw, echtgenote’, Deens: kvinde, Noors: kvinne, Zweeds: kvinna (Oudnoords: kván, kvæn v ‘vrouw, echtgenote’, kona ‘id.’) Oost: Gotisch qino v ‘vrouw’, qens v ‘echtgenote’

Verwant in andere Indo-Europese talen: Grieks: γυνή /ji'ni:/, γυναίκα /ji'nεka/ ‘vrouw’ (Oudgrieks: γυνή, /gy'ne:/) Iers: bean, Welsh: benyw v ‘vrouw’ Russisch: жена /žená/ v, Pools: żona ‘echtgenote’, Tsjechisch: žena, Kroatisch: žena ‘vrouw’

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	kween	kwenen
verkleinwoord

Zelfstandig naamwoord

de kween v

1. (veeteelt) onvruchtbaar dier dat geslachtskenmerken van beide geslachten bezit, zoals dat kan voorkomen bij runderen, varkens, schapen en geiten

   ▸ ,,Ik groeide op in een boerendorp. Dieren die kenmerken vertoonden van beide geslachten en onvruchtbaar waren, werden kweentjes genoemd. En die gingen per direct naar de slacht, waren toch waardeloos. Ik was ook een kweentje en dus niet goed genoeg”, bedacht Geert al op jonge leeftijd.

2. (verouderd), (pejoratief) oude, truttige vrouw

   ▸ Die tijt, die breect dit ende tgene,
   Hadde so versoft dese oude quene,
   Dat si en wiste wat si dede:

Synoniemen

• [1] kwee [2]
• [2] taart [3]

Hyperoniemen

• [1] hermafrodiet

Gangbaarheid

• Het woord kween staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "kween" herkend door:

25 %	van de Nederlanders;
26 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.