gewend

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  gewend    (hulp, bestand)
• IPA: / ɣəˈwɛnt / (2 lettergrepen)

Woordafbreking

• ge·wend

Woordherkomst en -opbouw

• [A] van Middelnederlands gewent, op te vatten als
  • vervoeging van wennen: de stam met omvoegsel ge- -d
  • vervoeging van gewennen: de stam met de uitgang -d, zonder ge- vanwege voorvoegsel
• [B] van Middelnederlands gewende, op te vatten als
  • vervoeging van wenden: de stam met omvoegsel ge- -d, zonder -d omdat de stam al op -d eindigt

	stellend	vergrotend	overtreffend
onverbogen	gewend	gewender	gewendst
verbogen	gewende	gewendere	gewendste
partitief	gewends	gewenders	-

Bijvoeglijk naamwoord

[A] gewend

1. door voortdurende ervaring gewoon en vertrouwd

   ▸ „Neem het jaar 1815”, zegt hij enthousiast. „Concertbezoekers hadden heel andere verwachtingen van een concert. Ze waren gewend tijdens de muziek door de zaal te lopen. Als iets in de smaak viel, klapten ze – ook als het orkest nog aan het spelen was. En als ze iets slecht vonden, werd er gejoeld.”

2. aan een veranderde omstandigheid aangepast zijn

   ▸ De ramen waren bedekt met stof en het was donker in de garage, het duurde even voordat onze ogen eraan gewend waren.

Typische woordcombinaties

• gewend aan
• [1] gewend om te
• [1] gewend van (Belgisch Nederlands)

Antoniemen

• [1] ongewend
• [2] ontwend

Uitdrukkingen en gezegden

• [1] jong gewend, oud gedaan
  nuttig gedrag kun je beter vroeg aanleren

Vertalingen

    1.   

Spaans: adaptado (es)

Werkwoord

vervoeging van:	wennen…
geen verbogen vorm

[A] gewend

1. voltooid deelwoord van wennen
2. vormt de voltooide tijden

   ▸ Ik was altijd gewend in de bergen hoge, leren bergschoenen te dragen maar ditmaal had ik gekozen voor lage trailrunner schoenen die erg licht waren en snel droogden.

Werkwoord

vervoeging van:	gewennen…
geen verbogen vorm

[A] gewend

1. voltooid deelwoord van gewennen

   ▸ Na de Portugese revolutie van 1974 duurde het even voor de verwachte meesterwerken kwamen. Maar toen ze eenmaal verschenen bleken ze uit te blinken door een vergaand constructivisme, bloedeloosheid, nodeloze ingewikkeldheid, pretentieuze literatuurmakerij. Mij is een keer uitgelegd dat dit te maken had met de langdurige repressie die er aan vooraf ging: om de censor te misleiden, hadden schrijvers zich gewend aan een cryptisch, omschrijvend taalgebruik van hoge complexiteit - een pluspuntje van de censuur, in feite.

Werkwoord

vervoeging van:	wenden…
geen verbogen vorm

gewend

1. voltooid deelwoord van wenden

[B]	enkelvoud	meervoud
naamwoord	gewend	gewenden
verkleinwoord	-	-

_{Niet in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Taalunie als zelfstandig naamwoord}

Zelfstandig naamwoord

[B] het gewend o

1. (landbouw) brede strook akkerland

Gangbaarheid

• Het woord gewend staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "gewend" herkend door:

99 %	van de Nederlanders;
100 %	van de Vlamingen.

Afrikaans

Uitspraak

(klemtoonhomogram)

• gewend
• gewend

Werkwoord

vervoeging van:	gee
verbogen vorm:	gewende

gewend

1. onvoltooid deelwoord van gee

stellend	vergrotend	overtreffend
gewend gewende	-	-

gewend

1. gewend