medeplichtig

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  medeplichtig    (hulp, bestand)
• IPA: / ˌmedəˈplɪxtəx / (4 lettergrepen)

Woordafbreking

• me·de·plich·tig

Woordherkomst en -opbouw

• In de betekenis van ‘opzettelijk behulpzaam bij een misdrijf’ voor het eerst aangetroffen in 1558
• samenstelling 'mede' ook en Middelnederlands 'plichtig' schuldig
• Samenstellende afleiding van mede en de stam van plegen met het achtervoegsel -ig

Vaste voorzetsels

• medeplichtig zijn aan

	stellend	vergrotend	overtreffend
onverbogen	medeplichtig	medeplichtiger	medeplichtigst
verbogen	medeplichtige	medeplichtigere	medeplichtigste
partitief	medeplichtigs	medeplichtigers	-

Bijvoeglijk naamwoord

medeplichtig

1. (juridisch) bewust bijgedragen hebbend tot een bepaalde wandaad

   • De aan berovingen medeplichtige man werd veroordeeld tot vijf jaar gevangenis. 

2. bewust profiteren van een moreel verwerpelijk iets

   ▸ Alleen Ingeborg zou ertegen geprotesteerd hebben, maar wij anderen zitten tevreden en medeplichtig te smullen, peinsde Lauritz terwijl hij genoot van een stuk vlees dat zo mals was dat het, zoals de uitdrukking luidde, bijna smolt in je mond, Eerst komt het vreten, dan de moraal.

   • ‘Wie nu nog Tesla’s koopt en X gebruikt, wordt medeplichtig aan de vernietiging van vrijheid en democratie,’ kopte het doorgaans toch vrij bedeesde Nederlands Dagblad deze week boven zijn column 

Afgeleide begrippen

• medeplichtige, medeplichtigheid

Vertalingen

    1. bewust bijgedragen hebbend tot een wandaad   

Engels: accessory (en) Frans: complice (fr) Vietnamees: a tòng (vi), tòng phạm (vi), đồng loã (vi)

Gangbaarheid

• Het woord medeplichtig staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "medeplichtig" herkend door:

100 %	van de Nederlanders;
100 %	van de Vlamingen.