langs

Nederlands

Het voetpad loopt langs de rivier.

Uitspraak

• Geluid:  langs    (hulp, bestand)
• IPA: / lɑŋs / (1 lettergreep)

Woordafbreking

• langs

Woordherkomst en -opbouw

• van Middelnederlands langes / lancs; op te vatten als afgeleid van  lang bn  met het achtervoegsel -s
  • als voorzetsel aangetroffen vanaf 1351
  • als bijwoord van richting aangetroffen vanaf 1285

Voorzetsel

langs

1. terzijde van, evenwijdig aan

   • Het fietspad loopt langs het kanaal. 

   ▸ Binnen een uur was ik de kou weer vergeten omdat het zweet langs mijn hoofd begon te druipen.

2. op een kort bezoek bij

   • Ik moet nog even langs de bibliotheek 
   • Hij ging elk weekeind langs zijn moeder. 

   ▸ Nog zo'n typerende zwart-wit-foto is een groepsportret van een stel muzikanten uit Assen. Samen stonden ze bekend als de Showboot, een soort revuegezelschap waarmee ze langs feestzalen gingen. Harry Muskee staat in het midden in zwart kostuum. Hij heeft een grote bas voor zich, de handen op de snaren. Hij kijkt broeierig, hij heeft de blues. Het was op de drempel van de sixties.

3. (Belgisch-Nederlands) via, door

   ▸ Beneden stroomt het licht overvloedig binnen langs het raam tussen de parkeerruimte en het op de tussenhoogte gelegen bureau, terwijl op de eerste verdieping het licht binnenvalt langs een groot panoramisch raam.

Synoniemen

• [2] voorbij

Hyponiemen

   

achterlangs bovenlangs buitenlangs daarlangs erlangs ervanlangs hierlangs onderlangs onlangs overlangs voorlangs waarlangs

Afgeleide begrippen

   

langs alle kanten langs daar langs de andere kant langs de ene kant langs hier langs om langs waar langsbrengen langsbreuk langsdoorsnede langsdoorsnee langsdrijven langsfladderen langsgaan langsgetuigd langshaven langsheen langskomen langslopen langsom langsrazen langsrazend langsrennen langsrijden langsscheeps langstrekken langsvarend langswippen langswippertje langszij

Uitdrukkingen en gezegden

• [1] langs om

Vertalingen

    1. terzijde van, evenwijdig aan   

Engels: along (en)

		vnw. bijw.
voorzetselbijwoord		langs
persoonlijk		erlangs
aanwijz.	nabij	hierlangs
	veraf	daarlangs
vragend/betrekk.		waarlangs

Bijwoord

langs

1. bijwoordelijk deel van een scheidbaar werkwoord

   • langsglijden - hij gleed langs. 

2. prepositioneel deel van een voornaamwoordelijk bijwoord

   • Het pad ligt er voor een belangrijk deel langs. 

3. (verouderd) in de lengterichting
4. op (een kort) bezoek

   • De dokter is vanochtend langs geweest. 

Synoniemen

• [3] voorbij

Antoniemen

• [3] dwars

Bijvoeglijk naamwoord

langs

1. partitief van de stellende trap van lang

Anagrammen

• glans, slang

Gangbaarheid

• Het woord langs staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "langs" herkend door:

100 %	van de Nederlanders;
100 %	van de Vlamingen.

Noors

Uitspraak

• Geluid: Bestand bestaat nog niet. Aanmaken?
• IPA: / lɑŋs /

Woordafbreking

• langs

Woordherkomst en -opbouw

• Afkomstig van het Nederduitse woord "langes", dat de genetivvorm van "lang" is

Naar frequentie	2509

Voorzetsel

langs

1. langs
2. overlangs

Afgeleide begrippen

• på langs

Nynorsk

Uitspraak

• Geluid: Bestand bestaat nog niet. Aanmaken?
• IPA: / lɑŋs /

Woordafbreking

• langs

Woordherkomst en -opbouw

• Afkomstig van het Nederduitse woord "langes", dat de genetivvorm van "lang" is.

Voorzetsel

langs

1. langs
2. overlangs

Afgeleide begrippen

• på langs