gladius

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  gladius    (hulp, bestand)
• IPA: / ˈɣladijʏs / (3 lettergrepen)

Woordafbreking

• gla·di·us

Woordherkomst en -opbouw

• [1] van Latijn gladius
• [2] omdat de vorm aan de kling van een kort Romeins zwaard doet denken

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	gladius	gladii gladiussen
verkleinwoord	-	-

Zelfstandig naamwoord

de gladius m

1. (militair) kort tweesnijdend zwaard, zoals Romeinse voetsoldaten gebruikten

   • De Romeinse infanterie droeg een tamelijk korte gladius, zien we. 
   • Hij trok zijn gladius en richtte de punt op mijn keel. 
   • De vondsten van zowel aanvals- als verdedigingswapens (gladius, dolk, pilum aan de ene en helm, pantser en schild aan de andere kant) bewijzen de aanwezigheid van zwaarbewapend voetvolk, dus van Romeinse legioensoldaten. 

2. (dierkunde) veervormige inwendige schelp van inktvissen, opgebouwd uit chitine

   • Ik geloof mijn ogen niet ais, 100 m verderop, de bijna intacte gladius van 32 cm daar zo maar op het strand ligt. Ter verduidelijking : de gladius van een pijlinktvis ziet er uit ais een langwerpige plastiekachtige veer, is hoomachtig, kleurloos en doorzichtig, heeft een versterkende diepe nerf (met 3 ribben) die geleidelijk wat verbreedt naar de kopzijde toe. 

• 
  1. Een gladius zoals Romeinse voetsoldaten gebruikten.
• 
  2. Vier gladiussen van de Noordse pijlinktvis.

Gangbaarheid

• Het woord 'gladius' staat niet in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Taalunie.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.

Latijn

Uitspraak

• Geluid: Bestand bestaat nog niet. Aanmaken?
• IPA: /ˈɡla.di.us/

Woordherkomst en -opbouw

• mogelijk van Gallisch Cisalpijns-Gallisch *cladio

Zelfstandig naamwoord

gladius m

1. (militair) gladius, kort zwaard zoals legionairs dat gebruikten
2. (figuurlijk) dood, moord
3. (straattaal) penis

Verbuiging

	enkelvoud	meervoud
nominatief	gladius	gladiī
genitief	gladiī	gladiōrum
datief	gladiō	gladiīs
accusatief	gladium	gladiōs
vocatief	gladie	gladiī
ablatief	gladiō	gladiīs

Overerving en ontlening

• Nederlands: gladius