compensatie

Nederlands

Het Ministerie van Koloniën betaalde in 1863 slaveneigenaren compensatie voor de afschaffing van de slavernij, in dit geval 2.500 gulden.

Uitspraak

• Geluid:  compensatie    (hulp, bestand)

Woordafbreking

• com·pen·sa·tie

Woordherkomst en -opbouw

• Leenwoord uit het Frans, in de betekenis van ‘vereffening’ voor het eerst aangetroffen in 1503
• Naamwoord van handeling van compenseren met het achtervoegsel -atie

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	compensatie	compensaties
verkleinwoord	compensatietje	compensatietjes

Zelfstandig naamwoord

de compensatie v

1. iets wat minder is uitgevallen, weer goed (proberen te) maken (met een extra toegift), terug in balans brengen

   • De grote afwezige is Rabobank, de grootste partij in dit dossier als verkoper van zeker 9.500 derivaten aan 8.000 klanten. De voorgestelde compensatie die Rabo aan zijn klanten zou moeten betalen bedraagt volgens betrokkenen zeker 1 miljard euro. 
   • ,,Wij hebben de gemeente een voorstel gedaan om tot een oplossing te komen. Als Struis tegen een symbolisch bedrag een pandje zou kunnen terugkopen van de gemeente welke hij eerder aan de gemeente verkocht (het gaat om het pand Nieuwe Markt 1G, red.), dan zou dit compensatie bieden.  

   ▸ Sverre en Oscar vonden allebei dat skiën evenmin in hun bloed zat als zeilen en dat ze liever te voet gingen. Ter compensatie hadden ze allebei beloofd gelijke tred te houden met hun oudste broer.

2. (juridisch) vereffening van wederzijdse schulden

   • Amsterdam wil 10 miljoen euro ter beschikking stellen aan de Joodse gemeenschap ter compensatie van opgelegde erfpacht die Joden na terugkeer van onderduikadressen of concentratiekampen moesten betalen. 

3. (psychologie) mechanisme waardoor een vermeend of werkelijk gemis of gebrek gecompenseerd wordt

Synoniemen

• [1]: vergoeding, tenietdoening
• [2]: schuldvergelijking

Hyponiemen

   

decompensatie dieselcompensatie dwarskrachtcompensatie huurcompensatie inkomenscompensatie klimaatcompensatie nadeelcompensatie overcompensatie prijscompensatie taalcompensatie verliescompensatie

Afgeleide begrippen

   

compensatie-theorie compensatie-uur compensatieaanvraag compensatieballen compensatiebetaling compensatiebos compensatiefonds compensatiefout compensatiekas compensatiekoers compensatiemaatregel compensatiemagneet compensatiemarkt compensatiemechanisme compensatieorder compensatiepaal compensatiepand compensatieplan compensatieplicht compensatieprogramma compensatiepunt compensatierecht compensatieregeling compensatieslinger compensatiespoel compensatiestaaf compensatiestroom compensatievakantie compensatievlak compensatiezaak

Vertalingen

    1. iets wat minder is uitvallen, weer goed (proberen te) maken (met een extra toegift)   

Bulgaars: обезщетение (bg) o Duits: Abfindung (de) v, Kompensation (de) v Engels: compensation (en) Frans: compensation (fr) Fins: kompensaatio (fi), korvaus (fi), hyvitys (fi), palkka (fi), vastike (fi)

Italiaans: compensazione (it) Portugees: Compensação (pt) v Servisch: obeštećenje (sr) o Spaans: compensación (es) v Vietnamees: sự bù (vi), sự bù trừ (vi)

Gangbaarheid

• Het woord compensatie staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "compensatie" herkend door:

99 %	van de Nederlanders;
99 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.