zwelgen

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  zwelgen    (hulp, bestand)
• IPA: / ˈzwɛlɣə(n) / (2 lettergrepen); /zʋɛlɣə(n)/

Woordafbreking

• zwel·gen

Woordherkomst en -opbouw

• erfwoord van Middelnederlands swelghen "gulzig opeten of -drinken; doorslikken", uit Oergermaans *swelgan- "zwelgen, verslinden", in de betekenis van ‘zich te buiten gaan aan’ aangetroffen vanaf 1240; cognaat met Duits schwelgen "zich te buiten gaan aan; (vero.) zwelgen", Fries swolgje "zwelgen" en Engels swallow "doorslikken"

stamtijd
onbepaalde wijs	verleden tijd	voltooid deelwoord
zwelgen /zʋɛlɣə(n)/	zwolg* /zʋɔlx/	gezwolgen* /ɣə'zʋɔlɣə(n)/
klasse 3	volledig

Werkwoord

zwelgen

1. gulzig, onmatig opeten of -drinken

   ▸ Homeopathische pilletjes en middeltjes mag u slikken en zwelgen tot u een ons weegt: het gaat gewoon om geschud water of suikerbolletjes.

   ▸ ⧖ Zij stak uit de mouw van haar witten japon een blanken arm tusschen de wazige, blauwe trossen en plukte, en plukte meer. En het was een gulzigheid, in de druiven zwolgen zij.

2. (figuurlijk) zich onmatig verlustigen, zich te buiten gaan aan

   ▸ Van haar ex onthield ze alleen leuke dingen, waardoor ze ging „zwelgen in liefdesverdriet”.

Synoniemen

• [2] zich wentelen in

Opmerkingen

• Al vanaf de 17e eeuw wordt soms ook de zwakke vervoeging (zwelgde, gezwelgd) aangetroffen.

Vertalingen

    1. gulzig opeten of -drinken   

Duits: schlemmen (de), prassen (de) Engels: gulp down (en), gobble up (en), guzzle (en) Frans: ingurgiter (fr), engloutir (fr)

Spaans: engullir (es), tragar (es)

    2. zich onmatig verlustigen in, te buiten gaan aan   

Duits: schwelgen (de), (in ellende, verdriet, e.d.) sich suhlen (de) in Engels: bask (en), revel (en), indulge (en) in, (in ellende, verdriet, e.d.) wallow (en) in Frans: se délecter (fr), se repaître (fr), (ook m.b.t. ellende, verdriet, e.d.) se complaire (fr)

Italiaans: indulgere (it), (in ellende, verdriet, e.d.) crogiolarsi (it) Spaans: se deleitar (es) en, (in ellende, verdriet, e.d.) se revolcar (es) en

Gangbaarheid

• Het woord zwelgen staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "zwelgen" herkend door:

98 %	van de Nederlanders;
92 %	van de Vlamingen.