spuiten

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  spuiten    (hulp, bestand)
• IPA: / ˈspœytə(n) / (2 lettergrepen)

Woordafbreking

• spui·ten

Woordherkomst en -opbouw

• In de betekenis van ‘met kracht naar buiten persen’ voor het eerst aangetroffen in 1401
• van Middelnederlands spoiten

stamtijd
onbepaalde wijs	verleden tijd	voltooid deelwoord
spuiten	spoot	gespoten
klasse 2	volledig

Werkwoord

spuiten

1. overgankelijk onder druk een vloeistof snel door een nauwe opening doen uitstromen

   • Hij spoot rode verf op de muur. 

2. ergatief het proces van snelle uitstroming van een vloeistof onder druk

   • Het water spoot uit het gat in het vat. 

   ▸ Een van de andere jongens kreeg die avond zijn trailnaam. Ik had hem gevraagd de wijn vast open te trekken. Hij draaide de kurkentrekker de fles in en de wijn spoot over hem heen. De fles bleek namelijk geen kurk, maar een draaidop te hebben.

3. inergatief (informeel) heroïne gebruiken

   • Hij begon met coke, maar nadat het uitraakte met zijn vriendin ging hij spuiten. 

4. (seksualiteit) ejaculeren

Hyponiemen

   

afspuiten bespuiten doodspuiten inspuiten metaalspuiten natspuiten onderspuiten opspuiten overspuiten platspuiten uitspuiten verspuiten wegspuiten

Afgeleide begrippen

   

spuitasbest spuitbeton spuitboom spuitbus spuiter spuitfles spuitgast spuitgat spuitgieten spuitlak spuitmachine spuitmasker spuitmiddel spuitmond spuitpistool spuitpoep spuitschuim spuitsneeuw spuitvliegen spuitwagen spuitwater spuitzak spuitzand

Verwante begrippen

• sputteren

Vertalingen

    1. overgankelijk: snel doen stromen   

Duits: spritzen (de) Engels: spray (en)

Indonesisch: menyemprotkan (id), memancarkan (id)

    2. ergatief: snel stromen   

Engels: spout (en) Frans: jaillir (fr) Indonesisch: memancar (id), menyembur (id)

Zelfstandig naamwoord

de spuiten mv

1. meervoud van het zelfstandig naamwoord spuit

Gangbaarheid

• Het woord spuiten staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "spuiten" herkend door:

99 %	van de Nederlanders;
100 %	van de Vlamingen.