plomb

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  plomb    (hulp, bestand)
• IPA: / plɔ̃ / (1 lettergreep)

Woordafbreking

• plomb

Woordherkomst en -opbouw

• van Frans plomb

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	plomb	plombs [2,3] plomben
verkleinwoord	plombtje	plombtjes

Zelfstandig naamwoord

de plomb m

1. (elektrotechniek) onderdeel van een stroomkring dat doorbrandt of op andere wijze een te grote stroombelasting verhindert

   ▸ Aan de taakverdeling bij ons thuis werd niet getornd: mijn moeder waste af, mijn vader droogde af; mijn moeder nam de Grieken en de Romeinen voor haar rekening en ook wel de Etrusken, Perzen en oude Egyptenaren, mijn vader de moderne talen, vooral het Duits en het abn, zeg niet ‘plomb’, maar zeg ‘zekering’, je mondje zal er niet van scheuren.

   ▸ Er was één stoof voor het hele huis en zelfs het kleinste peertje moest hopen op de benevolentie van twee plombs.

2. gestempeld stukje lood dat door vaste verbinding met een draadje officieel bewijst dat het verbonden voorwerp een bepaalde status heeft

   ▸ Voor ambtelijke versluiting wordt het volgende materiaal gebruikt:
   a. verzegeltang, plomben en verzegeltouw of -draad;
   b. cachetten en lak;
   c. verzegelrolstempel met plakbandstroken.

   ▸ ⧖ Met betrekking tot de transiërende goederen heeft de ervaring almede geleerd, dat de wet op de Convoijen en Licenten, en bepaaldelijk het 169e artikel, voor eenige uitbreiding vatbaar was, ja denzelve behoefde, aangezien het, om de gestelde cautie te doen roijeren, niet voldoende is, dat de aangegeven goederen ten bestemden tijde en plaats werden uitgevoerd, maar ook tevens behoort te blijken, dat de plombs gaaf en ongeschonden zijn gebleven, in welke laatste voornamelijk een genoegzame waarborg tegen alle frauduleuse substitutien kan gevonden worden.

3. (historisch) met textiel beklede loden standaard waarop je naai- of knoopwerk vast kunt spelden

   ▸ Daags te voren ziet men al kleine jongens zorgvuldig een fez op de hand dragen, oppassend voor stoeiende vriendjes. Ze komen pas van de strijkinrichting, waar het uitziet als in een bakkerij: een rij koperen fezvormige plomben, waar het hoofddeksel over gestoken, dan overdekt en gedrukt wordt door een warme, ook fezvormige pan.

   ▸ ⧖ Weer kwam een pakje voor mij. Bijna liet ik het vallen, daar het zoo zwaar was. Kleine Marie schoot te hulp en fluisterde: ‘'t Is een plomb’. Ik opende het pak en vond het naaikussen door haar keurig bewerkt, met looden voetstuk.

   ▸ ⧖ Hij belde dus voor de vierde keer, en nu zoo luide, dat de jufvrouw naast de deur, die in haar spiegeltje keek, en hem allang gezien had, er ‘akelig van werd,’ haar naaiwerk van haar knie losspelde (zij moedigde de uitvinding der schroeven, plombs en spanriemen niet aan) een bovendeur opendeed en aan den heer bruis verklaarde: ‘dat er niemand in was.’

• 
  1. Een plomb voor het lichtnet.
• 
  2. Twee kanten van een plomb.

Synoniemen

• [1] smeltveiligheid
• [1] stop
• [1] zekering
• [2] plombe (uitspraakvariant)
• [2] loodje
• [3] naaikussen

Opmerkingen

• [1] Dit is Belgisch-Nederlands, maar ook in België geen standaardtaal.

Gangbaarheid

• Het woord 'plomb' staat niet in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Taalunie.

• frequentie in teksten in het Nederlands uit België, op een 7-puntsschaal:

        1

• frequentie in teksten uit België, vergeleken met die in Nederland, op een 7-puntsschaal:

        3

Meer informatie

• [1] Smeltveiligheid

Frans

Uitspraak

• IPA: /ˈplɔ̃/

Woordafbreking

• plomb

Woordherkomst en -opbouw

• Ontwikkeld uit Oudfrans plum (Latijn plumbum) , later met toegevoegde, latiniserende -b.

Zelfstandig naamwoord

plomb m

1. (scheikunde) lood

Bijvoeglijk naamwoord

de plomb

1. loden
2. (figuurlijk) als lood, loodzwaar
3. (figuurlijk) (van de zon), verzengend, blakend

Occitaans

Uitspraak

• IPA: /ˈplun/

Woordafbreking

• plomb

enkelvoud	meervoud
plomb	plombs

Zelfstandig naamwoord

plomb m

1. (scheikunde) lood