diluvium

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  diluvium    (hulp, bestand)
• IPA: /diˈlʏvijʏm/

Woordafbreking

• di·lu·vi·um

Woordherkomst en -opbouw

• van Latijn diluvium "overstroming""
• [1] aardlagen die aanvankelijk in verband werden gebracht met de zondvloed uit de Bijbel
• [2] oorspronkelijk: tijdperk dat eindigde met de zondvloed uit de Bijbel, tegenover "alluvium", het tijdperk daarna

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	diluvium	-
verkleinwoord	-	-

Zelfstandig naamwoord

het diluvium o

1. (geologie) aardlagen afkomstig uit het eerste tijdvak van de periode quartair

   • Donken zijn zandige bulten en ruggen, resten van het laagterras van de Lek; men kan ook zeggen opduikingen van het diluvium in het aluvium. 
   • Na het diluvium worden de rotssoorten beschouwd, die in lagen voorkomen en wel van de oppervlakte beginnende, de klei-, gypsmergellagen, enz. of de zoogenaamde tertiaire formatiën, met aanwijzing van de dierlijke en plantaardige overblijfselen, die daarin voorkomen en hier, door geschikte afbeeldingen, opgehelderd worden. 

2. (geologie) (verouderd) eerste tijdvak van de periode quartair

   • (…) het is mogelijk om de hele geologische tijdrekening, van plutonium tot diluvium, samen te laten vallen met het derde scheppingstijdperk, dat is het van vloeibaar tot vast worden van de aarde. 

3. (religie) (verouderd) zondvloed, zoals beschreven in de Bijbel (Genesis 7)

   • (…) als de gereformeerden beide plaatsen willen laten slaan op de aangeboren verdorvenheid, hoe kan dan in de ééne plaats deze aangeboren verdorvenheid reden zijn tot het doen komen, en in de andere plaats tot het niet meer doen komen van het diluvium, den zondvloed? 

4. (figuurlijk) (verouderd) overstelpende hoeveelheid, stortvloed

   • Er is een geruime tijd nodig, om denzelven zijne juiste tempering en loop te doen verkrijgen; en het is aan geene andere oorzaak toe te schrijven, dat de geleerde waereld meer dan eens overstroomd is geworden door het diluvium, van Thesauri, Encyclopediën, Catechismussen, Voorredenen, Folianten, en - Montgolfiers. 

Opmerkingen

• [1], [2] Volgens de standaard van de Internationale Commissie voor Stratigrafie heet dit tijdperk "pleistoceen"

Schrijfwijzen

• [2] Diluvium (vroeger gangbare spelling). In specialistische publicaties blijft volgens de Taalunie spelling met een hoofdletter mogelijk, zie hier.

Synoniemen

• [2] pleistoceen
• [3] zondvloed

Afgeleide begrippen

• diluviaal

Verwante begrippen

• alluvium

Gangbaarheid

• Het woord diluvium staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "diluvium" herkend door:

42 %	van de Nederlanders;
34 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.

Latijn

Zelfstandig naamwoord

Woordherkomst en -opbouw

• van het werkwoord diluo "wegspoelen" met het achtervoegsel -ium, dus: "het wegspoelen (van het land)"

diluvium o

1. overstroming
2. zondvloed

Overerving en ontlening

• Nederlands: diluvium