dadelijk

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  dadelijk    (hulp, bestand)

Woordafbreking

• da·de·lijk

Woordherkomst en -opbouw

• In de betekenis van ‘bijwoord van tijd: aanstonds’ voor het eerst aangetroffen in 1626
• afgeleid van daad met het achtervoegsel -lijk met het invoegsel -e-

Bijvoeglijk naamwoord

	stellend	vergrotend	overtreffend
onverbogen	dadelijk	dadelijker	dadelijkst
verbogen	dadelijke	dadelijkere	dadelijkste
partitief	dadelijks	dadelijkers	-

Bijwoord

dadelijk

1. spoedig, direkt

   • Hij zal dadelijk wel komen. 

   ▸ 'Jij bent ziek,' zei hij bevend en ging dadelijk naar het paleis, om de andere Pieten wakker te maken.

2. als je niet oppast, als je zo doorgaat

   • Dadelijk breekt het glas. 

   ▸ 'Doe eens rustig. Dadelijk putten we ons allemaal uit in verontschuldigingen en daar schiet niemand wat mee op, toch? '

Afgeleide begrippen

• dadelijkheid, dadelijks

Verwante begrippen

• aanstonds, meteen, onverwijld, op staande voet, schielijk, subiet, terstond

Vertalingen

    1. spoedig   

Duits: sogleich (de), gleich (de), bald (de) Engels: at once (en), immediately (en), instantly (en), just (en), right away (en), right now (en), without delay (en)

Spaans: ahora mismo (es) , desde luego (es) , en el acto (es) , en seguida (es) , inmediatamente (es) , luego (es) , presto (es)

    2. als je niet oppast, als je zo doorgaat   

Duits: gleich (de)

Gangbaarheid

• Het woord dadelijk staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "dadelijk" herkend door:

99 %	van de Nederlanders;
100 %	van de Vlamingen.