boezem

Nederlands

vrouw met oranje strik op haar boezem

Uitspraak

• Geluid:  boezem    (hulp, bestand)

Woordafbreking

• boe·zem

Woordherkomst en -opbouw

• In de betekenis van ‘borsten’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 1285

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	boezem	boezems
verkleinwoord	boezempje	boezempjes

Zelfstandig naamwoord

de boezem m

1. (anatomie) bovendeel van het voorlijf

   • Het magere meisje had een platte boezem. 
   • Pronte boezem of uitstekende kont, hoge of lagere taille? De communis opinio over wat aantrekkelijk is blijkt al sinds jaar en dag zo veranderlijk als wat. Bewondering voor het vakmanschap, tot in detail toegelicht in heldere bijschriften en relativering van waar de mens toch al die moeite voor doet, gaan hier hand in hand. 

   ▸ Een lome blik op de imposante boezem van een langslopende dame bleek een vergeefse poging tot afstel.

2. (anatomie) de twee bovenste afdelingen van het hart

   ▸ De holle hartspier bestaat uit een linker- en een rechterhelft die ieder weer zijn onderverdeeld in een boezem en een kamer, ofwel een atrium en een ventrikel.

3. (waterbeheer) waterloop die als verzamelbekken van het te spuien water van een polder dient

   ▸ Als voornaamste oorzaak van de kadedoorbraken bij Wilnis en Terbregge wordt de droge zomer van 2003 met als gevolg uitdroging van de veenkade in combinatie met hydraulische kortsluiting tussen boezem en onderliggende zandlaag genoemd.

   ▸ In de boezem staat de nul op de peilschaal voor het NAP-niveau. Het waterpeil in de boezem staat permanent op 43 centimeter onder NAP: het boezempeil. In de polder staat de nul op de peilschaal voor het waterpeil uit het peilbesluit. Daar staat “SP” op de nullijn, wat staat voor schouwpeil.

4. (figuurlijk) het meest eigen deel van iets of iemand (n.l. in het hart)

   • De integriteit van regionale bestuurders, meer dan het leiderschap van Infantino, zal bepalen of grootschalig ethisch wangedrag en crimineel handelen in de boezem van de FIFA tot het verleden behoren. 

Synoniemen

• [1] borst
• [3] atrium, hartboezem, voorkamer, auriculum, hartoortje

Uitdrukkingen en gezegden

• De hand in eigen boezem steken

Eerst kijken naar wat je zelf fout gedaan hebt, alvorens anderen te bekritiseren

Hyponiemen

   

bergboezem binnenboezem bovenboezem hartboezem kroonboezem linkerboezem (1,3) maalboezem meerboezem onderboezem polderboezem rechterboezem (1,3) rivierboezem schoorsteenboezem tussenboezem voorboezem zeeboezem

Afgeleide begrippen

   

boezemfibrillatie boezemfibrilleren boezemgebied boezemgemaal boezemkade (2) boezemland boezemmaas boezemmeer boezemmolen boezempeil boezemstand boezemvriend boezemvriendin boezemwater (2) boezemzonde inboezemen ontboezemen

Vertalingen

    1.   

Engels: breast (en), chest (en), bosom (en)

Spaans: pecho (es) m, seno (es) m

Gangbaarheid

• Het woord boezem staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "boezem" herkend door:

99 %	van de Nederlanders;
100 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.