aanspreken

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  aanspreken    (hulp, bestand)
• IPA: / ˈansprekə(n) / (3 lettergrepen)

Woordafbreking

• aan·spre·ken

Woordherkomst en -opbouw

• samenstelling van  aan  en  spreken 

stamtijd
onbepaalde wijs	verleden tijd	voltooid deelwoord
aanspreken	sprak aan	aangesproken
klasse 4	volledig

Werkwoord

aanspreken

1. overgankelijk toespreken

   • De verlegen man durfde het mooie meisje niet aan te spreken op het feeestje. 

   ▸ Dat hij hen in het Nederlands had aangesproken, vond zij verre van indrukwekkend.

2. overgankelijk instemming of weerklank wekken

   • Hoewel het misschien heel goede plannen waren, het sprak de meeste mensen niet aan. 

   ▸ Oscar noch hijzelf was erg onder de indruk van dit soort wijsheden, economische speculaties hadden hen nooit aangesproken.

   ▸ Een bezoek bij Hilde is als twee dagen vakantie aan de Oostzee, zei hij altijd, en hij had de indruk dat zijn temperamentvolle complimenten haar wel aanspraken.

3. overgankelijk verantwoording of opheldering vragen

   • Ik sprak de vernielzuchtige jongeren aan op hun gedrag, maar ze voelden zich niet verantwoordelijk voor de schade die zij hadden veroorzaakt. 

   ▸ Als iemand hen erop aansprak, zou hij wel een excuus verzinnen.

4. overgankelijk (juridisch) om genoegdoening vragen

   • De buren hebben mij aangesproken voor de schade aan het hek, maar die werd gelukkig betaald via de aansprakelijkheidsverzekering. 

5. overgankelijk beginnen uit de voorraad te gebruiken

   • Er waren geen geopende melkpakken meer dus sprak ik een nieuw pak aan. 

   ▸ Haar neus ligt bijna op de stuurpen als ze de laatste krachten in het geteisterde gestel aanspreekt.

Spreekwoorden

• in rechte aanspreken: voor het gerecht dagen

Afgeleide begrippen

• aanspreekbaar, aanspreekpunt, aanspreektitel, aanspreekvorm, aansprekelijk, aanspreker, aanspreking

Vertalingen

    1.   

Ido: adparolar (io) Latijn: appellare (la)

Spaans: dirigir la palabra a (es), dirigirse a (es)

    2.   

Spaans: apelar al sentimiento (es)

    4.   

Spaans: poner pleito a (es), poner a pleito (es), proceder judicialmente (es), citar ante el tribunal (es)

    5.   

Spaans: empezar (es)

Gangbaarheid

• Het woord aanspreken staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "aanspreken" herkend door:

100 %	van de Nederlanders;
99 %	van de Vlamingen.