zweren

Nederlands

stamtijd
onbepaalde wijs	verleden tijd	voltooid deelwoord
zweren /'zʋɪːrə(n)/	zwoer (zweerde) /zʋur/	gezworen /ɣə'zʋɔːrə(n)/
klasse 2 zwak -d gemengd	volledig	1.

Medewerkers van een vrijwilligerskorps in Kameroen zweren trouw.

Uitspraak

• Geluid:  zweren    (hulp, bestand)
• IPA: /'zʋɪːrə(n)/

Woordafbreking

• zwe·ren

Woordherkomst en -opbouw

• In de betekenis van ‘een eed afleggen’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 901
• Oudnederlands: sweren. Proto-Germaans *swarjan-, Proto-Indo-Europees *suer-, "klinken, hard spreken"

Werkwoord

[A] zweren

1. overgankelijk een eed afleggen

   • Hij zwoer een eed op de grondwet. 

Hyponiemen

• afzweren, bezweren, inzweren, samenzweren, verzweren

Afgeleide begrippen

• zweernood, zweerster, zwering

Uitdrukkingen en gezegden

• Bij kris en kras zweren / Bij hoog en laag zweren

Keihard volhouden dat iets zo is (zonder dat dit echt waar hoeft te zijn)

• Ergens bij zweren

Heel veel vertrouwen in iets stellen, iets als het enige mogelijke hulpmiddel zien of het onmisbaar vinden

• Ik zweer bij pap voor het ontbijt. 

Vertalingen

    1. een eed afleggen   

Duits: schwören (de) Engels: swear (en) Frans: jurer (fr)

Papiaments: hura Spaans: jurar (es)

    2. etteren   

Duits: eitern (de) Engels: fester (en)

Frans: suppurer (fr) Spaans: ulcerarse (es), supurar (es)

stamtijd
onbepaalde wijs	verleden tijd	voltooid deelwoord
zweren /'zʋɪːrə(n)/	zweerde zwoor /'zʋɪːrdə/ /zʋɔːr/	gezworen /ɣə'zʋɔːrə(n)/
klasse 2 zwak -d gemengd	volledig	2.

Een zwerende voet (Suriname, 1947)

Woordherkomst en -opbouw

• Oudnederlands sweren, Proto-Germaans sweran "pijn doen", Proto-Indo-Europees *suer-, "verwonden"

Werkwoord

[B] zweren

1. absoluut, onpersoonlijk geïnfecteerd raken, etteren

   • Ondanks medicatie zwoor die wond nog wekenlang. 

Afgeleide begrippen

• inzweren, uitzweren, verzweren

Zelfstandig naamwoord

de zweren mv

1. meervoud van het zelfstandig naamwoord zweer

   • Zweren op de huid. 

Gangbaarheid

• Het woord zweren staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "zweren" herkend door:

99 %	van de Nederlanders;
99 %	van de Vlamingen.