genderneutraal

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  genderneutraal    (hulp, bestand)
• IPA: / ˌɣɛndərnøˈtral / (4 lettergrepen)

Woordafbreking

• gen·der·neu·traal

Woordherkomst en -opbouw

• Ontleend aan Engels gender-neutral, genderneutral.
• (neologisme): samenstelling van  gender zn  en  neutraal bn , in de sociologische betekenis van 'geen onderscheid makend tussen mannen en vrouwen', voor het eerst aangetroffen in 2002 (zie de vindplaats hieronder), sinds 2017 ook in het gewone taalgebruik.

	stellend	vergrotend	overtreffend
onverbogen	genderneutraal	genderneutraler	genderneutraalst
verbogen	genderneutrale	genderneutralere	genderneutraalste
partitief	genderneutraals	genderneutralers	-

Bijvoeglijk naamwoord

genderneutraal

1. (sociologie) zonder maatschappelijk onderscheid tussen mannen en vrouwen

   ▸ Genderneutraal taalgebruik is het overkoepelende begrip voor alle vormen van niet-seksistisch, inclusief en gendergelijk taalgebruik. Genderneutraal taalgebruik beoogt het vermijden van woorden die als vooringenomen, discriminerend of denigrerend kunnen worden ervaren doordat zij impliceren dat een bepaald geslacht of gender de norm is. Gendergelijk en inclusief taalgebruik draagt ook bij aan de vermindering van genderstereotypering, brengt sociale verandering teweeg en zorgt voor meer gendergelijkheid.

   ▸ En toch is dit een revolutionair concept, want NHTK, zoals het merk ook wordt aangeduid, is genderneutraal. Een van de weinige in ons land. Mede-eigenares Jiske Snoeks: „Het is kleding die zowel te dragen is door mannen als door vrouwen. In onze collectie maken we bovendien geen onderscheid qua figuur; maatlabels staan er niet in. Wat maakt je sekse of het feit dat je superslank bent - of juist niet - uit zolang je je goed voelt in wat je draagt?”

   ▸ En daarover windt Tweede Kamerlid Mei Li Vos zich aardig op. „Welk alternatief is er voor voetbal? Daarmee is het slecht gesteld en dat is voor de publieke omroepen, die voor diversiteit moeten zorgen, redelijk schandalig. De voetbalwedstrijden zijn hartstikke duur om in te kopen. Daardoor is het geld op voor andere netten. Dat zijn onze belastingcenten, verdorie, mijn geld. Er moet een actiegroep komen die eist dat er bij de Publieke Omroep van onze belastingcenten genderneutraal wordt geprogrammeerd. Want door zoveel EK worden vrouwen zwaar gediscrimineerd.”

   ▸ De gemeente Utrecht krijgt gezamenlijke wc's voor mannen en vrouwen. De 'genderneutrale' toiletten komen eerst in het stadhuis en later ook in andere gebouwen van de gemeente. Een voorstel daartoe van D66 is overgenomen door het college van burgemeester en wethouders, wat betekent dat het wordt uitgevoerd. Transseksuelen en mensen die zich niet duidelijk man of vrouw voelen hebben vaak moeite met het onderscheid tussen mannen- en vrouwen-wc's. Ook leidt hun keuze voor een van beide soms tot discussies met andere gebruikers, die vinden dat hij of zij de verkeerde wc heeft gebruikt.

   ▸ De Canadese regering onderzoekt de mogelijkheden van een genderneutrale identiteitskaart. Dat zei de Canadese premier Trudeau tegen CP24, een nieuwszender in Toronto. Premier Trudeau zei dat de regering een derde sekse, naast man en vrouw, wil toevoegen op Canadese rijbewijzen. Deze zou moeten worden aangeduid met het symbool "X".

   ▸ De WVG maakt geen onderscheid tussen vrouwen en mannen. Ook in rapportages en evaluaties van de wet wordt geen onderscheid naar sekse gemaakt. Dit maakt cijfermatige vergelijkingen tussen vrouwen en mannen op zaken als behoeften, gebruik en tevredenheid over voorzieningen onmogelijk. Boiten (1997) deed onderzoek naar de vraag welk effect de WVG heeft op de emancipatie van vrouwen met een handicap. Het onderzoek is met name gericht op mobiliteit. Geconcludeerd wordt dat een genderneutrale wet (zoals de WVG) tot feitelijke ongelijkheid kan leiden, omdat er geen rekening wordt gehouden met verschillen tussen de positie van vrouwen en de positie van mannen.

Synoniemen

• geslachtsneutraal, geslachtsloos, uniseks

Vertalingen

    1.   

Deens: kønsneutral (da) Duits: geschlechtsneutral (de) Engels: gender-neutral (en), genderneutral (en)

Frans: unigenre (fr), épicène (fr) Noors: kjønnsnøytral (no) Zweeds: könsneutral (sv)

Gangbaarheid

• Het woord genderneutraal staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.