stalinisme

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  stalinisme    (hulp, bestand)
• IPA: / ˌstalɪˈnɪsmə / (4 lettergrepen)

Woordafbreking

• sta·li·nis·me

Woordherkomst en -opbouw

• van Russisch сталинизм, eponiem, afgeleid met het achtervoegsel -isme van de aangenomen achternaam van de 20e-eeuwse leider van de Sovjet-Unie J. Stalin , omdat deze variant van marxisme-leninisme ontstond gedurende de tijd dat hij aan de macht was; in de betekenis van ‘variant van het communisme als door Stalin toegepast’ voor het eerst aangetroffen in 1927 in een vertaalde rede van L. Trotski (zie vindplaats hieronder); geschreven met een kleine letter volgens spellingregel 16.C

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	stalinisme	-
verkleinwoord	-	-

Zelfstandig naamwoord

het stalinisme o

1. (politiek) (pejoratief) variant van het marxisme-leninisme gekenmerkt door een totalitair nationalistisch communisme waarin alle macht geconcentreerd wordt bij een geadoreerde partijleider en meedogenloos geweld wordt gebruikt om iedere weerstand daartegen te breken
   De term kan ook worden gebruikt voor soortgelijke regimes als in Noord-Korea of van Pol Pot in Cambodja of in meer figuurlijke betekenis.

   ▸ Dat komt onder meer omdat in het Rusland van president Vladimir Poetin veiligheidsdiensten en het leger een steeds belangrijkere rol zijn gaan spelen. Aandacht voor de misdaden en executies die deze instanties tijdens het stalinisme begingen, zou hun gezag ondermijnen.

   ▸ De Culturele Revolutie was zeker een extreme uiting: zij het niet van cultuurmarxisme maar van stalinisme, waaraan Mao met de Grote Sprong Voorwaarts ook schatplichtig was.

   ▸ ⧖ De partijpolitiek heeft in den loop der laatste jaren haar klasse-as verplaatst van de linkerzijde van het proletariaat, naar de rechterzijde — naar de kleine burgerij, van den arbeider naar den "specialist", van den strijder van beteekenis naar den partij-bureaucraat, van den boerearbeider [sic!] en den armen boer naar den koelak, van den werkman van Sjanghai naar Tsjang-kai-sjek, van den Chineeschen landman naar de burgerlijke officieren, van het Engelsche proletariaat naar den algemeenen raad der vakvereenigingen. enz. Dat is het wezen van het Stalinisme. Op het eerste gezicht, lijkt de Stalinistische strooming het te winnen. In werkelijkheid wordt de heele politiek van de centrumfractie gemaakt onder de slagen van een dubbelen knoet: van rechts en van links.

Verwante begrippen

• stalinistisch, stalinist

Vertalingen

    1. variant van het marxisme-leninisme gekenmerkt door een totalitair nationalistisch communisme waarin alle macht geconcentreerd wordt bij een geadoreerde partijleider en meedogenloos geweld wordt gebruikt om iedere weerstand daartegen te breken   

Engels: Stalinism (en)

Spaans: estalinismo (es) m

Gangbaarheid

• Het woord stalinisme staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "stalinisme" herkend door:

92 %	van de Nederlanders;
95 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.