sponzen

Nederlands

Aplysina archeri , een spons die voorkomt in de Caraïbische Zee

Uitspraak

• Geluid:  sponzen    (hulp, bestand)
• IPA: / ˈspɔnzə(n) / (2 lettergrepen)

Woordafbreking

• spon·zen

Woordherkomst en -opbouw

• zn  spons zn  met de uitgang -en, waarbij de slotmedeklinker weer stemhebbend wordt
• ww afgeleid van  spons zn  met het achtervoegsel -en, waarbij de slotmedeklinker weer stemhebbend wordt

Zelfstandig naamwoord

de sponzen mv

1. meervoud van het zelfstandig naamwoord spons

   ▸ Er worden meer waterstations opgetuigd, meer ijsbaden neergezet en de medische assistentie wordt uitgebreid. Maar bijvoorbeeld het (her)gebruik van sponzen is lastig vanwege de coronamaatregelen, zegt Barlag.

2. meervoudsvorm als officiële benaming (dieren) een stam Porifera  van sedentaire, primitieve meercellige dieren die zich vastzetten op de bodem van (meestal) zeeën en oceanen tot op 8,5 kilometer diepte

   ▸ Sponzen vormen een stam van meercellige zeedieren met interne filtersystemen. Wereldwijd zijn er rond 8.500 soorten bekend. Via speciale poriën (de ostia) laten ze zeewater binnenstromen, filteren het voedsel eruit en voeren het overtollige water via diverse uitstroomopeningen (de zogeheten oscula) weer af.

Synoniemen

•  sponsen zn 

Hyperoniemen

• [2] sponsachtigen, dieren

Hyponiemen

• [2] zie de categorie: Sponzen in het Nederlands
• [2] glassponzen, kalksponzen

Afgeleide begrippen

• bruin sponshorentje, sponsachtig, sponsbalein, sponsblad, sponsboor, sponsdier, sponsdoos, sponsdrager, sponsedoos, sponsen, sponsenduiker, sponsennet, sponsenvisser, sponsenvisserij, sponsenzakje, sponsgaasvlieg, sponsgezwel, sponshanddoek, sponshoofd, sponshorentje, sponshout, sponsig, sponsijzer, sponskalebas, sponskomkommer, sponskoraal, sponskrab, sponsmug, sponsnaald, sponsparenchym, sponspenseel, sponsrif, sponsrubber, sponsstad, sponssteen, sponsvisser, sponsvisserij, sponsvlieg, sponsvliegen, sponsvrucht, sponswatervorkje, sponszakje, sponszwam, sponzendoos, sponzenduiker, sponzenknijper, sponzenkolonie, sponzennet, sponzenvissen, sponzenvisser, sponzenvisserij, sponzenzak, sponzig, subsponsor

stamtijd
onbepaalde wijs	verleden tijd	voltooid deelwoord
sponzen	sponsde	gesponsd
zwak -d	volledig

Werkwoord

sponzen

1. overgankelijk opzuigen van water of vloeistof met een stuk kneedbaar, poreus materiaal

   ▸ Dit jaar hebben we gelukkig geen banen hoeven te sponzen, want het was prachtig weer.

2. overgankelijk voorzien van water, verf of schoonmaakmiddel door dat op te zuigen in een stuk kneedbaar, poreus materiaal en het op een oppervlak uit te knijpen

   ▸ Geregeld komt Jan van Overbeek langs om de ramen van het clubhuis schoon te maken, te sponzen en te zemen.

3. (figuurlijk) ongeremd opnemen van veel informatie

   ▸ De basisschool is zo’n leuke leeftijd. Het sponzen is dan maximaal. Alle informatie wordt opgezogen.

   ▸ Haar jonge jaren in Turkije, en later in de Amerikaanse zone van Duitsland hebben haar leren ‘sponzen’: „Als je ergens de taal of de situatie niet begrijpt: oordeel niet, maar kijk. Neem de visuele informatie in je op. Onthoud de beelden.”

Synoniemen

•  sponsen ww 

Afgeleide begrippen

• [1] afsponzen
• [1] insponzen

Gangbaarheid

• Het woord sponzen staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "sponzen" herkend door:

97 %	van de Nederlanders;
94 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.