loos

Niet te verwarren met: -loos

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  loos    (hulp, bestand)
• IPA: / los / (1 lettergreep)
  • (Noord-Nederland): /ɫoʊs/
  • (Vlaanderen, Brabant): /ɫoːs/
  • (Limburg): /ɫoːs/

Woordafbreking

• loos

Woordherkomst en -opbouw

• In de betekenis van ‘leeg’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 1599
• In de betekenis van ‘vals, slim’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 901

	stellend	vergrotend	overtreffend
onverbogen	loos	lozer	loost
verbogen	loze	lozere	looste
partitief	loos	lozers	-

Bijvoeglijk naamwoord

loos

1. (van vruchten) leeg

   • Een goed kastanjeras geeft weinig loze noten. 

2. schijnbaar, niet werkelijk
3. vals, voor de schijn
4. ondeugend, aardig

   • Des winters als het regent / dan zijn de paadjes diep, ja diep. / Dan komt dat loze vissertje / vissen al in dat riet, / ... 
   • "Daar was laatst een meisje loos." 

5. slim, sluw

   • Een loze politierechercheur. 

Uitdrukkingen en gezegden

[2] loos alarm

• vals alarm, alarm met een klaarblijkelijke oorzaak, maar zonder echte reden

[3] loze beloften

• valse beloften, beloften die men niet van plan is na te komen

Werkwoord

vervoeging van
lozen

loos

1. eerste persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van lozen
   

   • Ik loos. 

2. gebiedende wijs van lozen
   

   • Loos! 

3. (bij inversie) tweede persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van lozen
   

   • Loos je? 

Gangbaarheid

• Het woord loos staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "loos" herkend door:

100 %	van de Nederlanders;
96 %	van de Vlamingen.