peren

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  peren    (hulp, bestand)
• IPA: / ˈperə(n) / (2 lettergrepen)

Woordafbreking

• pe·ren

Woordherkomst en -opbouw

• zn  peer zn  met de uitgang -en
• ww afgeleid van  peer zn  met het achtervoegsel -en

Zelfstandig naamwoord

de peren mv

1. meervoud van het zelfstandig naamwoord peer

   ▸ Je eet vaker appels dan peren - gemiddeld zo’n 20 tegen 4,5 kilo per jaar. En toch verbouwen we hier, in Nederland, meer peren.

Uitdrukkingen en gezegden

• appels met peren vergelijken
  ten onrechte redeneren alsof de in dezelfde positie is als de ander
• kut met peren
  (vulgair) klote (krachtterm)
• met de gebakken peren zitten
  problemen hebben als gevolg van een vermijdbare fout

stamtijd
onbepaalde wijs	verleden tijd	voltooid deelwoord
peren	peerde	gepeerd
zwak -d	volledig

Werkwoord

peren

1. overgankelijk (voetbal) (informeel) met veel kracht trappen (van de bal)

   ▸ „We weten dat hij een goede trap heeft”, vertelde Pennings. „Maar vaak als Roycel een vrije trap nam, ging de bal met een boogje naar het doel. Wel richting de hoek, maar meestal kon de keeper de bal dan vrij gemakkelijk pakken. Romeo van Aerde (assistent-trainer) en ik hebben hem eens gezegd: ‘Peer hem nou eens loeihard naar de goal.’”

   ▸ ⧖ Na een der aanvallen van Ajax krijgen we een worsteling van Knappert met een der D.V.S.'ers, Knappert blijft echter meester van den bal en peert hem plotseling hard in 't net.

Synoniemen

• [1] knallen
• [1] poeieren

hem of ′m peren

1. ergatief (informeel) snel vertrekken

   ▸ Bernlef vertelt dat hij in dienst zat in 1956 en dat hij en een paar van zijn vrienden buitengewoon weinig zin hadden om hun levens te gaan geven voor het vrije westen. Ze knipten een gat in de afrastering van de legerplaats en maakten dat weer onzichtbaar, voor als het nodig mocht zijn: „Dan zouden wij ′m peren”.

   ▸ We hebben één week ontzettend hard gewerkt en de andere twee weken een beetje gescharreld. Ik had daar helemaal geen behoefte om hem te peren en in te breken of te vernielen of zo. Dat heb ik niet meer. Hier ook niet.

2. ergatief (informeel) veel sterke drank drinken

   ▸ Ze lachten zóó, dat op dien zondagavond, toen Nico ook toevallig meteen jarig was, Rosalia een klein half bittertje met een koekje bij hen neerzette. „Dat mag wel niet,” zei ze, „maar Nico is maar ééns veertien, niewaar Constant ?”
   „De jonge mannen vermaan ik dat zij matig zijn en de oude mannen vermaan ik en de vrouwen desgelijks desgelijks maar bereid mij eenen herberg!” zei de scheerder en peerde hem dubbel, terwijl hij de zendbrieven van Paulus weer door mekander gooide.

Synoniemen

• [1] hem of 'm smeren
• [1] ervandoor gaan

Gangbaarheid

• Het woord peren staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "peren" herkend door:

99 %	van de Nederlanders;
99 %	van de Vlamingen.

West-Vlaams

Uitspraak

• Geluid: Bestand bestaat nog niet. Aanmaken?

Woordherkomst en -opbouw

• zn  peer zn  met de uitgang -en
• ww afgeleid van  peer zn  "schelf met de vorm van een peer" met het achtervoegsel -en

Zelfstandig naamwoord

peren mv

1. meervoud van het zelfstandig naamwoord peer

Werkwoord

1. (landbouw) korenschoven in schelven zetten die van onder breder zijn dan van boven