koes

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  koes    (hulp, bestand)
• IPA: / kus / (1 lettergreep)

Woordafbreking

• koes

Woordherkomst en -opbouw

• (verkorting) van koest dat weer teruggaat op Frans couche toi "ga liggen", vergelijk Duits  kusch tw 

_{Niet in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Taalunie als tussenwerpsel}

Tussenwerpsel

koes!

1. (verouderd) uitroep naar een dier om een kalme houding in te nemen zonder geluid voort te brengen

   ▸ Geblaf dat samen met geblaat de nacht verscheurde. Stil Kunera, koes! schreeuwde hij, veel te luid.

Synoniemen

• koest (meer gangbare uitspraakvariant)

	stellend
onverbogen	koes
verbogen	-

Bijvoeglijk naamwoord

koes

1. (informeel) in kalme houding, zonder geluid voort te brengen (alleen predicatief gebruikt)

   ▸ Mijn braaf lieveken, wees nu stil en gehoorzaam. Geef me een kus en houd u koes bij ouwe Ivo.

Synoniemen

• koest (meer gangbare uitspraakvariant)
• stil

Gangbaarheid

• Het woord koes staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "koes" herkend door:

20 %	van de Nederlanders;
18 %	van de Vlamingen.

Afrikaans

stamtijd
infinitief	voltooid deelwoord
koes	gekoes
	volledig

Woordherkomst en -opbouw

• Van Frans coucher.

Werkwoord

koes

1. wegduiken, dekking zoeken, wegdeinzen

   «Wie sal nie koes onder ’n verbale loesing waarin jy onder meer van ’n “verraderlikheid” en die “misbruik van kinders” vir politieke en kommersiële doeleindes uitgeskel word nie?»

   Wie zal niet wegdeinzen onder een verbaal pak slaag waarin jij onder meer van "verraderlijkheid" en "kindermisbruik" uitgescholden wordt voor politieke en commerciële doeleinden?

Schrijfwijzen

• Ook: koets