kees

Niet te verwarren met: Kees, case

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  kees    (hulp, bestand)
• IPA: / kes / (1 lettergreep)

Woordafbreking

• kees

Woordherkomst en -opbouw

• [2] in de betekenis van ‘hondensoort’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 1841
• [4] vermoedelijk eponiem dat zou verwijzen naar de roepnaam van de 18e-eeuwse Nederlandse Patriot Cornelis de Gijselaar
• [6] een oude variant van kaas, nog geattesteerd in de uitdrukking Klaar is Kees , oorspronkelijk een ge-umlaute vorm, ook aangetroffen in streektalen, vergelijk Duits Käse

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	kees	kezen
verkleinwoord	keesje	keesjes

Zelfstandig naamwoord

de kees m

1. in samenstellingen (zie hieronder)
2. keeshond
3. tabakspruim
4. (scheldwoord) voor een Hollander of patriot
5. vogel
6. (verouderd) (streektaal) kaas

   ▸ Soo aen Broodt, soo aen Bier, soo aen Speck, soo aen Kees, Soo aen Turf, soo aen Hout, soo aen Vis, soo aen Vlees, Soo aen Melck, aen Room, aen Prut,

Hyponiemen

bloemenkees dwergkees geneeskees

hakkelkees klefkees mafkees

rammelkees smeerkees stamelkees

sufkees veldkees zweefkees

Afgeleide begrippen

• keesbloem, keeshond, keesmees

Verwante begrippen

• kezen

grote leesplank, met klikbare woorden

Uitdrukkingen en gezegden

• Klaar is Kees

Werkwoord

vervoeging van
kezen

kees

1. eerste persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van kezen
   

   • Ik kees. 

2. gebiedende wijs van kezen
   

   • Kees! 

3. (bij inversie) tweede persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van kezen
   

   • Kees je? 

Gangbaarheid

• Het woord kees staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "kees" herkend door:

90 %	van de Nederlanders;
72 %	van de Vlamingen.