harlekijn

Orchis morio

Nederlands

harlekijn

Uitspraak

• Geluid:  harlekijn    (hulp, bestand)

Woordafbreking

• har·le·kijn

Woordherkomst en -opbouw

• Leenwoord uit het Frans, in de betekenis van ‘hansworst’ voor het eerst aangetroffen in 1653

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	harlekijn	harlekijns harlekijnen
verkleinwoord	harlekijntje	harlekijntjes

Zelfstandig naamwoord

de harlekijn m

1. (toneel) een grappig personage uit de Italiaanse Commedia dell'arte
2. een grappig, koddig persoon in het algemeen

   • De wereld van Folkert de Jong wordt bevolkt door treurige harlekijns, dommige soldaten, kortzichtige zakenmensen, te oude revuemeisjes, ballerina’s die weinig lieflijks hebben. Bijna al zijn beelden verwijzen naar zowel de beeldende kunst als de geschiedenis.  
   • Of is het die bepaald niet gewone cellist Tristan Honsinger, die zijn instrument in de steek heeft gelaten voor een show waarin spontane poëzie, dirigeren en dansen samenkomen? Tristan 'is een derwisj, harlekijn, stommefilm-komediant en dirigent inéén', schrijft de Amerikaanse jazzprofessor Kevin Whitehead, die de heren en de incidentele dame van het orkest al decennia volgt, en die verantwoordelijk was voor de begeleidende tekst.  

3. felgekleurde pop die kan bewegen door aan een touwtje te trekken
4. (plantkunde) Anacamptis morio  Orchis morio  inlandse orchidee

Synoniemen

• [2] zot, paljas, pias, hansworst, potsenmaker
• [3] trekpop

Afgeleide begrippen

   

harlekijnbaardvogel harlekijnbladroller harlekijnboktor harlekijnbosmuis harlekijndikkop harlekijnduif harlekijneend harlekijngarnaal harlekijngrassluiper harlekijnkikker harlekijnkwartel harlekijnlieveheersbeestje harlekijnmees harlekijnmiervogel harlekijnmonarch harlekijnslak harlekijnspak harlekijnstruikvliegenvanger harlekijnwinterkoning noordelijke harlekijndikkop oostelijke harlekijndikkop westelijke harlekijndikkop

Vertalingen

    2. een grappig, koddig persoon in het algemeen   

Engels: harlequin (en), buffoon (en), jester (en)

Gangbaarheid

• Het woord harlekijn staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "harlekijn" herkend door:

96 %	van de Nederlanders;
95 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.

• [4] harlekijn in het Nederlands Soortenregister N
• [4] harlekijn op Wikidata
• [4] harlekijn op "Wilde planten in Nederland en België" ♣