doorkruisen

Nederlands

Uitspraak

• [A] Geluid: Bestand bestaat nog niet. Aanmaken?
  • IPA: / ˈdorkrœysə(n) / (3 lettergrepen)
• [B] Geluid:  doorkrúísen    (hulp, bestand)
  • IPA: / dorˈkrœysə(n) / (3 lettergrepen)

Woordafbreking

• door·krui·sen

Woordherkomst en -opbouw

• [A] samenstellend afgeleid van  door bw  en  kruis zn  met het achtervoegsel -en
• [B] samenstelling van  door bw  en  kruisen ww 

stamtijd
onbepaalde wijs	verleden tijd	voltooid deelwoord
doorkruisen	kruiste door	doorgekruist
zwak -t	volledig	[A]

Werkwoord

[A] dóórkruisen

1. overgankelijk met een kruis doorhalen

   ▸ Wanneer er meerdere deelnemers hetzelfde hebben opgeschreven, moeten ze dit vakje doorkruisen.

stamtijd
onbepaalde wijs	verleden tijd	voltooid deelwoord
doorkruisen	doorkruiste	doorkruist
zwak -t	volledig	[B]

Werkwoord

[B] doorkrúísen

1. overgankelijk geheel door een bepaald gebied heenreizen

   • Zij doorkruisten de Sahara op hun kamelen. 

   ▸ Doordat we niet altijd vaste paden volgden, werden we soms aan lange klimtouwen aan elkaar verbonden om steile sneeuwvlaktes te doorkruisen.

2. overgankelijk (politiek) op een wijze handelen die verwachtingen of voornemens van anderen verstoort

   • De lidstaten doorkruisten daarmee het Europese beleid op het gebied van de begrotingsdiscipline. 

   ▸ De Saoedische regering heeft donderdag pelgrimstochten naar de voor moslims heilige plaatsen Mekka en Medina tot nader order opgeschort om besmetting met het nieuwe coronavirus te voorkomen. (…) Het Saoedische besluit kan de plannen van miljoenen islamitische pelgrims doorkruisen.

3. dwars door iets heen gaan

   • Je mag een begrafenisstoet niet doorkruisen. 

Afgeleide begrippen

• doorkruising

Vertalingen

    1. door een bepaald gebied heenreizen   

Spaans: atravesar (es)

    2. op een wijze handelen die geheel in strijd is met een bepaald beleid   

Engels: bar (en), hinder (en), inhibit (en), prevent (en)

Gangbaarheid

• Het woord doorkruisen staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "doorkruisen" herkend door:

100 %	van de Nederlanders;
100 %	van de Vlamingen.