orakel

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  orakel    (hulp, bestand)
• IPA: / oˈrakəl / (3 lettergrepen)

Woordafbreking

• ora·kel

Woordherkomst en -opbouw

• via Frans oracle van Latijn oraculum, in de betekenis van ‘godsspraak’ aangetroffen vanaf 1556

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	orakel	orakels orakelen
verkleinwoord	orakeltje	orakeltjes

Zelfstandig naamwoord

het orakel o

1. (mythologie) persoon die geraadpleegd kan worden voor het doen van voorspellingen

   • In Delfi huisde een orakel dat zich bedwelmde met dampen die uit de grond stegen en daarna raadselachtige uitspraken deed. 

   ▸ Zijn bijnaam ‘de Redder’ verwierf hij in 305, toen hij de bewoners van Rhodos bijstond in hun conflict met een andere diadochus. De dankbare bevolking noemde hem vanaf dat moment Soter en vereerde Ptolemaeus op aanraden van een Egyptisch orakel als een god.

2. profetische boodschap, vaak geformuleerd in vage bewoordingen

   ▸ Sterk verbonden hiermee is het orakel dat Homeros ontving van de Pythia, die hem waarschuwde voor een raadsel.

3. (figuurlijk) (pejoratief) persoon die als vraagbaak dient, iemand die als alwetend wordt beschouwd

   ▸ Volgens intimi was Danny uit Amsterdam-Zuid de enige die hem de waarheid vertelde. Wilde een Hilversumse of Catalaanse televisie-interviewer Cruijff weleens schaapachtig aangrijzen als hij abracadabra had verkondigd, na thuiskomst kon het orakel in zulke gevallen op een welgemeend ‘nou, daar was dus weer geen touw aan vast te knopen!’ worden onthaald.

Synoniemen

• [2] godsspraak

Typische woordcombinaties

• [3] het orakel van (gevolgd door de algemeen bekende verblijfplaats van de persoon in kwestie)

Afgeleide begrippen

•  orakelen ww 
• orakeltaal

Vertalingen

    1.   

Engels: oracle (en)

Spaans: oráculo (es) m

Werkwoord

vervoeging van
orakelen

orakel

1. eerste persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van orakelen
   

   • Ik orakel. 

2. gebiedende wijs van orakelen
   

   • Orakel! 

3. (bij inversie) tweede persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van orakelen
   

   • Orakel je? 

Gangbaarheid

• Het woord orakel staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "orakel" herkend door:

98 %	van de Nederlanders;
98 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.