opstaan

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  opstaan    (hulp, bestand)

Woordafbreking

• op·staan

Woordherkomst en -opbouw

• samenstelling van  op bw  en  staan ww 

stamtijd
onbepaalde wijs	verleden tijd	voltooid deelwoord
opstaan	stond op	opgestaan
klasse 6	volledig

Werkwoord

opstaan

1. ergatief gaan staan

   • Kom eens uit je stoel en ga eens opstaan! 

2. wakker worden en uit bed gaan

   ▸ Het leven was heerlijk overzichtelijk, ik wist precies wat ik elke dag moest doen: opstaan, eten en de trail naar het noorden volgen.

3. ergatief het bed verlaten

   • Zorg ervoor dat je morgen op tijd opstaat. 

4. inergatief, (kookkunst) op het vuur staan

   • Het gerecht staat op, nog even geduld... 

5. ergatief, (religie) uit de dood herrijzen

   • Sommige christenen geloven dat bij de wederkomst van Jezus alle doden zullen opstaan. 

Uitdrukkingen en gezegden

[2,3]

• Daarvoor moet je [veel] eerder/vroeger opstaan.

Dat moet je veel beter/doordachter/handiger aanpakken

Vertalingen

    1. gaan staan   

Duits: aufstehen (de) Engels: stand up (en), rise (en), get up (en) Frans: se lever (fr)

Spaans: levantarse (es) Tsjechisch: vstávat (cs) imperfectief, vstát (cs) perfectief

    2. het bed verlaten   

Duits: aufstehen (de) Engels: get up (en) Frans: se lever (fr), sortir du lit (fr)

Spaans: levantarse (es) Tsjechisch: vstávat (cs) imperfectief, vstát (cs) perfectief

    3. (koken) op het vuur staan   

Duits: aufgestellt sein (de), aufgesetzt sein (de) Engels: be on (en), be cooking (en)

Frans: être sur le feu (fr) Spaans: estar en el fuego (es)

Gangbaarheid

• Het woord opstaan staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "opstaan" herkend door:

100 %	van de Nederlanders;
100 %	van de Vlamingen.