och

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  och    (hulp, bestand)
• IPA: / ɔx / (1 lettergreep)

Woordafbreking

• och

Woordherkomst en -opbouw

• In de betekenis van ‘tussenwerpsel: uitroep van verdriet of medelijden’ voor het eerst aangetroffen in 1265
• van Middelnederlands och; cognaat met 'och' in Fries en Duits

Tussenwerpsel

och

1. uitroep die verdriet en medelijden uitdrukt

   • Gooiden ze stenen naar die kat? Och, dat is zielig! 

2. uitroep die weemoed of vertedering uitdrukt

   • Och, wat een schatje is het toch! 

3. uitroep die onvrede uitdrukt

   • Gaan ze een discotheek opblazen, och wat een lafbekken zijn het eigenlijk. 

4. inleidende uitroep van een vergeefse wens of verzuchting

   • Och was ik maar
     bij moeder thuisgebleven,
     och was ik maar
     met jou niet meegegaan. 

5. uitroep die minimale teleurstelling uitdrukt

   • Je wil vanavond niet uit? Och, ik had eigenlijk ook niet zo'n zin. 

6. inleidende uitroep om iets goed te praten of als uitdrukking van welwillendheid

   • Och, dat bedoelt hij vast niet zo gemeen als het klinkt. 

7. gebruikt om een volgende uitspraak te versterken

   • Och, wat leuk dat jullie gekomen zijn! 

Synoniemen

• ach
• [2-7] o
• [1-2] oh

Afgeleide begrippen

• ocharm

Gangbaarheid

• Het woord och staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "och" herkend door:

90 %	van de Nederlanders;
89 %	van de Vlamingen.

Middelnederlands

Woordherkomst en -opbouw

• ontstaan uit ach en cognaat met 'och' in Fries, Middelhoogduits en Middelnederduits

Tussenwerpsel

och

1. uitroep die verdriet en medelijden uitdrukt
2. uitroep die verbazing uitdrukt

Overerving en ontlening

• Nederlands: och

Zweeds

Naar frequentie	8

Voegwoord

och

1. en