Nederlands

 
1. Advertentie voor borsthoning.
 
2. Stukken borsthoning in zakje.
Uitspraak
Woordafbreking
  • borst·ho·ning
Woordherkomst en -opbouw
  • [1] (verkorting) van druivenborsthoning, een gedeeltelijke leenvertaling van de Duitse merknaam "Rheinische Traubenbursthonig", in Nederland als "Rijnlandsche druiven borsthoning" vastgelegd door W.H. Zickenheimer; advertenties voor dit product zijn vanaf oktober 1872 in Nederlandse kranten te vinden, het merk is in 1881 gedeponeerd; [1][2] op te vatten als samenstelling van  borst zn  en  honing zn , die uitdrukt dat dit op honing lijkende preparaat in de borst zou werken om hoesten te verminderen [3]
  • [2] door gelijkenis in smaak met het middeltje tegen hoesten
enkelvoud meervoud
naamwoord borsthoning -
verkleinwoord - -

Zelfstandig naamwoord

de borsthoningm

  1. soort zoete stroop als kwakzalverij tegen hoesten, oorspronkelijk bereid uit druivensap ingedikt met suiker en kruiden
    • Het bedrijf heeft nog steeds een pharmaceutische afdeling die pleister en borsthoning aflevert. [4]
    • Het begon met een heel onschuldige verkoudheid. Zuster Cornelia trachtte ze, geholpen door Zuster Euphemia, de zuster van de apotheek, te verdrijven met alle wettelijke middelen die tegen verkoudheid worden aangewend, zooals daar zijn: asperine, kinine, borsthoning, gloeiende vlierthee nog gloeiender kamillenthee, kokende grocs maar alles tevergeefs. [5]
    • Moeder vraagt: — Wil je nóg een tik, Minka? Ik héb er nog genoeg! Of wil je nu misschien een lepeltje druivenborsthoning? Minka besluit tot de proef met den borsthoning. Ze slikt het stroopje naar binnen en.... vraagt om asjeblieft nóg een beetje.... [6]
    • 34. Borsthoning, een mengsel van suikerhoudende vloeistof en zetmeelstroop, bedeeld met venkelolie, moet bij invoer gerangschikt worden onder de vloeistoffen, bedoeld bij art. 1, § l, lett. e der Suikerwet, zooals dit gelezen wordt volgens art. I der wet van 24 Juli 1903 (Staatsblad n°. 248, Verzameling n°. 72). [7]
  2. zoet snoepgoed met druivensuiker, in de vorm van witte brokken
    • Hier verkocht HJ. Kouwenhoven vanaf 1867 behalve pigment en andere verfprodukten zo ongeveer alles wat los en vast zat. Maar vooral wat los zat: zeep van de Delftse fabriek 'Bousquet' (anno 1572 en nog altijd in bedrijf), Arabische gom, bijenwas, huidenlijm en brokken "borsthoning" (een restprodukt uit de suikerindustrie en destijds het allergoedkoopste snoepgoed). [8]
    • Wij zijn en zullen blijven het vertrouwde adres voor versche zoute pinda's, alle soorten drop, borsthoning, saccharine, chocolade-artikelen enz. enz. [9]
    • (…) verder zijn er heeren achter wagens waarboven het verlokkend opschrift "alteit wad!" prijkt en die uitsluitend, "voor de verloting aangekochte" artikelen bevatten, de rest der handelaars doet in "noga of borsthoning, onfeelbaar voor... enz", in "een cjent een bjok" (kokosnoot) en "een cjent een bom" (pekelzuur) en dergelijke gezonde lekkernijen. [10]
Synoniemen

Gangbaarheid

Meer informatie

Verwijzingen

  1. advertentie in: Arnhemsche Courant jrg. 59 nr. 5784 (28 oktober 1872); p. 4 kol 1-3; geraadpleegd 2018-10-03
  2. "No. 8. Aankondiging van de beschrijving en afbeelding van handels- en fabrieksmerken" nr. 510 in: bijlage van Nederlandsche Staatscourant nr. 103 (2 mei 1881); p. 21 (115) kol. 1/2; geraadpleegd 2018-10-03
  3. Woordenboek der Nederlandsche taal (1864-2001).
  4. "Nederland in kort bestek. Honderd jaar Gimborn" in: Algemeen Handelsblad jrg. 128 nr. 41756 (7 juli 1955); p. 3 kol. 1; geraadpleegd 2018-10-03
  5. Pastor-Emeritus
    Schetsen uit mijn leven en practijk (1927) C.N. Teulings, 's-Hertogenbosch
    ; p. 88; geraadpleegd 2018-10-03
  6. "Avonturen van Pieterjoris. Druivenhorsthoning"[sic!] in: Het Vaderland jrg. 64 (22 december 1932); p. 14 (D 2) kol. 6; geraadpleegd 2018-10-03
  7. Ministerie van Financiën
    "Resolutie van 6 October 1908, no. 1. Beslissingen nopens de toepassing van het tarief van invoerrechten." in: Nederlandsche Staatscourant nr. 253 (28 oktober 1908)
    ; p. 4 kol. 1; geraadpleegd 2018-10-03
  8. Bantzinger, A.-R.
    "Zuurballen voor zacht prijsje ineen punt zak" in: Het Parool jrg. 52 nr. 14630 (28 oktober 1992)
    ; p. 24 kol. 2; geraadpleegd 2018-10-03
  9. advertentie
    Katjang winkels
    in: Haagsche Courant nr. 15647 (9 februari 1934)
    ; p. 8 (2e b. 4) kol. 2; (oudste vermelding ondubbelzinnig als snoepgoed op Delpher) geraadpleegd 2018-10-03
  10. "Op de Bloemenmarkt." in: Rotterdamsch Nieuwsblad jrg. 16 nr. 4919 (28-03-1894); p. 1 kol. 4; (oudste vermelding vermoedelijk als snoepgoed op Delpher) geraadpleegd 2018-10-03