anachronistisch

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  anachronistisch    (hulp, bestand)
• IPA: / ˌanaxroˈnɪstis / (5 lettergrepen)

Woordafbreking

• ana·chro·nis·tisch

Woordherkomst en -opbouw

• afgeleid van anachronisme met het achtervoegsel -isch

	stellend	vergrotend	overtreffend
onverbogen	anachronistisch	anachronistischer
verbogen	anachronistische	anachronistischere
partitief	anachronistisch	anachronistischers	-

Bijvoeglijk naamwoord

anachronistisch

1. niet passend in de tijdsvolgorde of in de periode waarin het wordt gepresenteerd

   • Het verhaal over de ontmoeting van Aristoteles en Archimedes is anachronistisch, want de eerste overleed meer dan 40 jaar voor de geboorte van de laatste. 
   • Het is anachronistisch om een middeleeuwse boer aardappels te laten eten, want die leerde Europa pas kennen na de ontdekking van Amerika. 

   ▸ Op de middelste pijler achter Maria is anachronistisch een kleine crucifix geschilderd. Het leven van het pasgeboren kind wordt hier samengevat van kribbe tot kruis.

2. niet passend in de huidige tijd, behorend tot het verleden

   • Veel mensen vinden een erfelijk koningschap iets anachronistisch dat niet meer in de moderne tijd past, omdat de meeste landen tegenwoordig een president als staatshoofd hebben. 

   ▸ Het is evident dat de televisie een steeds minder vanzelfsprekende avondbesteding is, in een land dat zich op lijkt te delen in bubbels met eigen gewoonten en overtuigingen – soms zelfs eigen waarheden. Eigen scherm eerst! Toch is de tv nog steeds meer dan een anachronistisch medium, een relikwie uit de twintigste eeuw.

   ▸ Hij was gevestigd in een mooie, oude houten villa in de wijk Kàbo in Uppsala, en alleen al te mogen vertoeven in zijn praktijk, donker en anachronistisch, was een troost voor de ziel.

• 
  1. De crucifix midden in een afbeelding van het Kerstkind is anachronistisch.
• 
  2. Gekleed als soldaat uit de Amerikaanse Burgeroorlog is deze man een anachronistisch element in een hedendaags straatbeeld.

Vertalingen

    1. niet passend in de tijdsvolgorde of in de periode waarin het wordt gepresenteerd   

Duits: anachronistisch (de) Engels: anachronistic (en)

Frans: anachronique (fr) Spaans: anacrónico (es)

Gangbaarheid

• Het woord anachronistisch staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "anachronistisch" herkend door:

82 %	van de Nederlanders;
81 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.