vingerling

Nederlands

vingerling uit het boek van Vierlingh (1579)

Uitspraak

• Geluid:  vingerling    (hulp, bestand)
• IPA: / ˈvɪŋərˌlɪŋ / (3 lettergrepen)

Woordafbreking

• vin·ger·ling

Woordherkomst en -opbouw

• van Middelnederlands vingerlinc, op te vatten als afgeleid van  vinger zn  met het achtervoegsel -ling
  • [1] omdat het bovenaanzicht aan een gekromde vinger doet denken

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	vingerling	vingerlingen
verkleinwoord	vingerlingetje	vingerlingetjes

Zelfstandig naamwoord

het vingerling o

1. (waterbeheer) hersteldijk die achter een wiel om aangelegd is

   ▸ ⧖ In dezelve figuere setten wij tgat te wesenne wijt 25 roeden, tlant binnen is leech landt dwelck ghij siet onder twaeter wesende, ende buijten is hooch landt soo ghij oock bij de voorseijde groesen sien meucht, soodattet niet prouffijtelijcken en waere binnen een vingerlingh geleijt, als wesende een leech stael.

2. (kleding) oog dat als versiering of kenteken om een van de vijf beweeglijke uitsteeksels van de hand is bevestigd

   ▸ Ze lijkt op de schaamteloze
   koopman die een ijzeren ring
   verkoopt voor een gouden vingerling.

   ▸ ⧖ Breng hier den gouden ring,
   En steeck aen deze hand, die beeft, den vingerling,
   Daer ick de bruid van 't Sticht, de Roomsche kerck meê trouwde.

3. beschermend omhulsel voor een van de vijf beweeglijke uitsteeksels van de hand

   ▸ Inderdaad de beiaardier moet a.h.w. ‘vechten’ tegen dit reuzeninstrument, maar het beheersen van de technische moeilijkheden geeft hem ook veel voldoening. (…) Hij schildert met tonen, en vormt zijn palet naargelang de aanslag met gekroonde pinkvinger (beschermd door een lederen vingerling), met licht gesloten hand, met een fervente vuistaanslag, soms met opengespreide hand, schakering ook naar gelang de aanslag vanuit de polsbeweging, de voorarmbeweging, vanuit de schouder gebeurt.

4. (scheepvaart) bus voor de pen waarom het roer kan draaien
   Door verwarring ook wel gebruikt als benaming voor deze roerpen.

   ▸ De vingerling van het roer werd geschraapt, de blokjes van de mast waren blank.

5. (anatomie) vinger tussen de duim en de middelvinger

   ▸ Alle voornoemde relikwieën worden op 4 juli 1283 gedeponeerd in de kapel van H. Margaretha (van wie men een vingerling bezat en die op 20 juli werd gevierd), in aanwezigheid van deken Johannes de Corbie, de kanunniken en de aartsdiaken van Vlaanderen Johannes de Fieffes.

Synoniemen

• [4] roeroog
• [5] wijsvinger

Hyperoniemen

• [2] ring

Verwante begrippen

• [3] vingerhoed

Gangbaarheid

• Het woord vingerling staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.