tompouce

Nederlands

tompouce

Uitspraak

• Geluid:  tompouce    (hulp, bestand)
• IPA: / tɔmˈpus / (2 lettergrepen)

Woordafbreking

• tom·pou·ce

Woordherkomst en -opbouw

• eponiem, via Frans  tom-pouce zn  van  Tom Pouce en , de benaming voor sprookjesfiguren als "Duimendik" en letterlijk Engels Tom Thumb , gebruikt in de artiestennaam van de 19e-eeuwse Amerikaan C.S. Stratton "Generaal Tom Pouce", vanwege zijn lengte (102 cm): de term werd daarna vaak gebruikt om een kleine versie van iets aan te duiden (er is soms verwarring met de sprookjesfiguur Klein Duimpje , in het Frans "Le Petit Poucet", of de latere stripfiguur Tom Poes )
  • [1] vermoedelijk om het verschil met een vergelijkbare taart aan te geven
  • [2] om het verschil in formaat met een gewone paraplu aan te geven

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	tompouce	tompoucen tompouces
verkleinwoord

Zelfstandig naamwoord

de tompouce m

1. (voeding) in Nederland veel gegeten rechthoekig gebakje, bestaande uit een laagje bladerdeeg met daaroverheen een dikke laag vanillebanketbakkersroom, daaroverheen zit weer een laagje bladerdeeg bedekt met een laagje, meestal roze of oranje, glazuur

   • De tijd dat pa en ma alleen een tompouce bij de bakker haalden na de examenuitslag, lijkt definitief voorbij. Ouders gaan voor groot, groter, grootst wanneer hun kind geslaagd is op de middelbare school. Uit een enquête van deze krant onder 275 ouders blijkt dat vier op de vijf flink uitpakken met een cadeau.  
   • In september vorig jaar ontstonden de eerste verzakkingen. Gisteren zakte opnieuw een groot stuk de diepte in. Bij het plaatsje Tribsees (zo'n 200 kilometer ten oosten van Hamburg) oogt de snelweg over een lengte van honderd meter als de verbrokkelde suikerlaag van een tompouce.  

2. (historisch) korte paraplu voor dames

   ▸ De wind stak op. En de grauwe lucht werd al-dreigender. Carry klemde de tompouce vaster onder de arm. Enfin, je hoed en je bont dat was 't voornaamste, als je die dan maar droog kon houën, en je roos dan... en je schoenen, nee je schoenen, dat zou niet gaan.

   ▸ ⧖ Met schrik zag ze, dat haar mooie, nieuwe parapluutje, zoo'n tompouce van blauwe zij, verdwenen was.

3. (historisch) (verkeer) klein rijtuig

   ▸ ⧖ Doch André was met die bijzonderheid nog onbekend, en eerst nu merkte hij op, dat bij dat kleinere hek, aan gene zijde van het boschje, een elegante, met twee paarden bespannen tom-pouce stapvoets heen en weder gereden werd.

   ▸ ⧖ Zij lagchen een harer goede vrienden, die in een tompouce naar de beurs rijdt, reeds van verre toe.

Synoniemen

• [1] tompoes

Afgeleide begrippen

• crompouce

Gangbaarheid

• Het woord tompouce staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "tompouce" herkend door:

91 %	van de Nederlanders;
63 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.