ezelsstamp

Afbeelding in Roi et paysan, aventures de Bertoldo de Bertagnana, légende italienne van Émile Moreau

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  ezelsstamp    (hulp, bestand)
• IPA: / ˈezəlˌstɑmp / (3 lettergrepen)

Woordafbreking

• ezels·stamp

Woordherkomst en -opbouw

• samenstelling van  ezel zn  en  stamp zn  met het invoegsel -s- 
  • [2] een verwijzing naar een fabel van de Griekse schrijver Aisopos uit de 6e eeuw voor het begin van de jaartelling, waarin een ezel doet alsof hij een doorn in zijn achterpoot heeft en zo een wolf ertoe brengt om die eerst te verwijderen voordat hij de ezel verorbert. Zodra de wolf de poot inspecteert, schakelt de ezel hem met een harde trap uit, met voor de wolf de les dat je geen dingen moet gaan doen die niet je sterke punt zijn.

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	ezelsstamp	-
verkleinwoord	-	-

Zelfstandig naamwoord

de ezelsstamp m

1. schop, zoals een ezel die met zijn achterpoten geeft

   ▸ ⧖ Nadert iemand, geef hem eenen
   Ezelsstamp op romp en beenen.

2. (figuurlijk) onverwacht harde aanval waartegen verweer niet goed mogelijk is

   ▸ Dat was verschrikkelijk ondankbaar van mij tegenover dr. De Gruyter. Ik had bij hem twee jaar lang prachtig werk gekregen en ik had zelfs twee stukken mogen regisseren. Dat ik naar Nederland ging, was echt hem een ezelsstamp geven.

3. (figuurlijk) bruut ontslag uit een baan of functie

   ▸ Toch houdt zelfs de populaire partijvoorzitter er rekening mee dat hij ooit in ongenade kan vallen. “Ik weet wel dat er in de partij mensen zijn die (...) mij nooit zullen vergeven dat ik hen gered heb”, laat hij optekenen. “Misschien krijg ik ook ooit een ezelsstamp.”

Opmerkingen

• Dit woord is in België veel gangbaarder dan in Nederland.

Gangbaarheid

• Het woord ezelsstamp staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.