doseren

Niet te verwarren met: doceren

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  doseren    (hulp, bestand)
• IPA: / doˈzerə(n) / (3 lettergrepen)

Woordafbreking

• do·se·ren

Woordherkomst en -opbouw

• wellicht via Frans doser van middeleeuws Latijn dosare, in de betekenis van ‘een dosis bepalen’ aangetroffen vanaf 1872, zie vindplaats hieronder

stamtijd
onbepaalde wijs	verleden tijd	voltooid deelwoord
doseren	doseerde	gedoseerd
zwak -d	volledig

Werkwoord

doseren

1. overgankelijk vaststellen hoeveel ervan gewenst is om een bepaald resultaat te bereiken

   • Het bijstellen van medicatie om hoge bloeddruk te verlagen kan de dokter beter aan de patiënt overlaten. (…) De bovendruk van mensen die een jaar lang zelf maten en doseerden was 9 millimeter kwikdruk lager dan van mensen die dat overlieten aan de huisarts. 
   • Als eene in het oog loopende wijziging echter heeft de commissie goedgevonden, om het, op de oorspronkelijke lijst niet opgenomen, 'acidum arsenicosum' thans wel te doseeren, en zulks op grond, dat zij de reden niet kon inzien, waarom de vorige commissie was afgeweken van het oude voorschrift voor de drogisten , waarbij het "arsenicum album" wel degelijk tot de hierboven bedoelde cathegorie van zelfstandigheden werd gebragt. 

2. overgankelijk verdelen over een reeks afgepaste hoeveelheden om een gewenst resultaat te bereiken

   • In de coalitie behoudt hij steun maar beamen ze: de werklast valt hem zwaar. Een ambtenaar zei een tijdje terug: hij vindt alles interessant, hij moet leren doseren. 

3. overgankelijk in een afgepaste hoeveelheid toevoegen

   • In sommige opzichten is schrijven voor kinderen moeilijker, zegt ze. "Je moet je volwassen kennis continu doseren en zorgen dat je aansluit bij hun taal, begrip en kennis." 

Schrijfwijzen

• doseeren (officiële spelling tot 1935 in Nederland en 1946 in België)

Afgeleide begrippen

• dosering

Verwante begrippen

• dosis

Vertalingen

    1.   

Duits: dosieren (de) Engels: dose (en)

Frans: doser (fr) Spaans: dosificar (es)

Gangbaarheid

• Het woord doseren staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "doseren" herkend door:

99 %	van de Nederlanders;
98 %	van de Vlamingen.