speelziek

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  speelziek    (hulp, bestand)

Woordafbreking

• speel·ziek

Woordherkomst en -opbouw

• samenstelling van  spelen ww  en  ziek bn 

	stellend	vergrotend	overtreffend
onverbogen	speelziek	speelzieker	speelziekst
verbogen	speelzieke	speelziekere	speelziekste
partitief	speelzieks	speelziekers	-

Bijvoeglijk naamwoord

speelziek

1. ziekelijk veel van gokken houden

   • Toen het Verenigd Koninkrijk in het begin van de negentiende eeuw z’n laatste oorlog tegen Napoleon had gewonnen, viel er ineens vrede over het eiland. Allerlei jong adelsvolk had net hoopvol een eigen regiment aangeschaft en in schilderachtige kleren gestoken, maar wie moesten ze nu nog op het slagveld ontmoeten? Speelziek en wishful als Engelsen nou eenmaal zijn, begonnen ze onder mekaar te wedden over het tijdstip dat er weer wat beleefd kon worden. In het Weddenschapsboek van de Engelse Adel kun je lezen dat een earl al in 1822 voor 10 guineas gokte dat Engeland binnen drie jaar in een nieuwe oorlog betrokken zou zijn. Kort daarna wedde hij met iemand voor 50 guineas dat er nog binnen één jaar een vijand zou zijn opgestaan.  
   • Misschien bent u nog nooit van een tombola weggewandeld zonder een broodrooster of een beenhesp onder de arm. In dat geval moet u zich op een vrijdagochtend beslist naar de grot van Altamira begeven: onder de vroege bezoekers van de replicagrotten worden dan immers telkens vijf gelukkigen uitgeloot, die vervolgens de échte grotten mogen bewonderen. Ach, die speelzieke Spanjaarden, ze zouden nog loten voor een olijfje.  

2. verslaafd zijn aan het toneelspelen

   • Haar laatste rol speelde ze in 1969, in de komedie Twee onschuldige engelen, samen met Enny de Leeuwe. Een van de redenen waarom ze er daarna de brui aan gaf, was gelegen in het feit dat ze toen, vóór en na elke voorstelling, de succesverhalen uit de carrière van haar tegenspeelster moest aanhoren. Zelf sprak ze zelden over vroeger. En “speelziek” was ze nooit geweest, zei ze.  

3. speels

Synoniemen

• [1] gokverslaafd

Gangbaarheid

• Het woord speelziek staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "speelziek" herkend door:

87 %	van de Nederlanders;
93 %	van de Vlamingen.