karren

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  karren    (hulp, bestand)
• IPA: / ˈkɑrə(n) / (2 lettergrepen)

Woordafbreking

• kar·ren

Woordherkomst en -opbouw

• [A] zn:  kar zn  met de uitgang -en
• [A] ww: afgeleid van  kar zn  met het achtervoegsel -en
• [B] zn van Duits  Karren zn , in de betekenis van ‘smalle gleuven in kalksteen’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 1961
• [C] ww: van Middelnederlands kerren

stamtijd
onbepaalde wijs	verleden tijd	voltooid deelwoord
karren	karde	gekard
zwak -d	volledig	[A]

Werkwoord

[A] karren

1. inergatief (snel) met een voertuig rijden

   ▸ Dat boompje leek me een soort hindernis. „Onzin!” zei ik tegen mezelf. „We karren er gewoon overheen!”

2. overgankelijk in een bak op wielen vervoeren

   ▸ Eén van de ovens was een zogeheten veldoven, waarvan de lange zijden gemetseld werden van oude stenen en de kopzijden gebruikt werden om de groene (droge,ongebakken) stenen naar binnen te karren en te stapelen.

Afgeleide begrippen

• binnenkarren, rondkarren, wegkarren
• [1] achternakarren, doorkarren

Hyponiemen

• [1] racen

1. Enkele karren in het museum Erve Kots .

Zelfstandig naamwoord

de [A] karren mv

1. meervoud van het zelfstandig naamwoord kar

   ▸ Door het bombarderen van de nabijgelegen weg vatte de familieboerderij vlam. Gelukkig wisten zijn vader en broers het vuur te blussen voordat de hele familie op de vlucht sloeg. „Te voet, met twee karren en een paar koeien”.

1. Rots met karren in Zwitserland.

Zelfstandig naamwoord

[B] de karren mv

1. alleen meervoud (geologie) smalle gleuven in rotsen die ontstaan door regen- of smeltwater dat langdurig stroomt over kalksteen, steenzout of andere gesteenten die kunnen oplossen in water

   ▸ In de jaren '90 is bij het afgraven van de kalksteen door de ENCI een ingestorte karstholte in een ondergrondse groeve ontdekt. Ook zijn hier en daar karren met allerlei grillige patronen te zien.

1. Een karrende deurkruk.

stamtijd
onbepaalde wijs	verleden tijd	voltooid deelwoord
karren	karde	gekard
zwak -d	volledig	[C]

Werkwoord

[C] karren

1. inergatief een krakend of knarsend geluid voortbrengen

Synoniemen

• kraken
• knarsen

Gangbaarheid

• Het woord karren staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "karren" herkend door:

98 %	van de Nederlanders;
94 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.