gaal

Niet te verwarren met: Gaal

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  gaal    (hulp, bestand)
• IPA: / ɣal / (1 lettergreep)

Woordafbreking

• gaal

Woordherkomst en -opbouw

• [A] (verkorting) van of terugvorming uit nachtegaal
• [B] van Middelnederlands gael / gale "uitslag op de huid"
• [C] herkomst onzeker, misschien een samentrekking van gagel

[A], [B], [C]	enkelvoud	meervoud
naamwoord	gaal	galen
verkleinwoord	gaaltje	gaaltjes

Zelfstandig naamwoord

[A] de gaal m

1. (dichterlijk) vogel die mooi zingt

   ▸ ⧖ Plots gaat een gaal weer klanken sproeien,
   Maar niet als in dien eenen nacht.

Hyponiemen

• nachtegaal

Zelfstandig naamwoord

[B] de gaal v / m

1. (textiel) spleet die ontstaat in een gobelin daar waar verschillende kleurvlakken tegen elkaar liggen

   • Afhankelijk van het ontwerp kan de gaal dichtgenaaid worden of open blijven. 

2. (textiel) langgerekte dunne streep in weefsel

   ▸ (…) ze bloosde als het kritisch spiedend oog van haar schoonmoeder een gaal zag in het tafellaken, (…)

   ▸ Wij leên geen vuil noch schurft noch smet,
   maar hebben 't al in roer gezet
   om Israel te maken
   zo gaaf en zuiver als een glas
   dat daar niets onreins onder was,
   noch streep noch gaal in 't laken.

Afgeleide begrippen

• gaalloos

Zelfstandig naamwoord

[C] de gaal v

1. (bloemplanten) benaming voor bepaald soort plant, Ononis spinosa 

Typische woordcombinaties

• hete gaal

Synoniemen

• kattendoorn

Gangbaarheid

• Het woord gaal staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "gaal" herkend door:

44 %	van de Nederlanders;
40 %	van de Vlamingen.