doldraaien

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  doldraaien    (hulp, bestand)

Woordafbreking

• dol·draai·en

Woordherkomst en -opbouw

• samenstelling van  dol bw  en  draaien ww 

Werkwoord

doldraaien

stamtijd
onbepaalde wijs	verleden tijd	voltooid deelwoord
doldraaien	draaide dol	dolgedraaid
zwak -d	volledig

1. (techniek), overgankelijk, onovergankelijk kapot draaien of laten draaien van een schroefdraad

   • Ik meen dat Den Uyl als voorbeeld de melkfles noemde. Vroeger kreeg je van de melkboer melk in een pan, toen in een kannetje, daarna kwam de melkfles met beugelsluiting, vervolgens bereikte die de volmaakte vorm, namelijk een fles die precies één liter melk bevatte met makkelijk in te drukken dop die je kon sparen voor de negers in Afrika, en vervolgens ging het mis: melk werd verpakt in keihard karton dat je niet open kreeg, in kunstzinnige driehoeken, met doldraaiende scheurdoppen, etc.etc. Met de melk is het nooit meer goed gekomen. 

2. onovergankelijk op een wilde/onbehouwen/onbesuisde manier buiten zinnen raken; plotseling zeer onrustig worden

   • Een zomer lang doet Nederland aan collectief zelfbedrog, en ik doe er maar wat graag aan mee. Even de ogen sluiten voor alle ellende, even lucht en leegte in plaats van kommer en kwel. Wie houdt het vol om dag in, dag uit, jaar in, jaar uit te kijken naar en lezen over bootvluchtelingen, aanslagen, oorlogen, hongersnood, natuurgeweld? De wereld draait maar door, even het hoofd afwenden voorkomt dat we zelf doldraaien. 
   • Ondanks deze tot onvoorstelbare proporties opgelopen staatsschuld vond een meerderheid van het Congres het afgelopen december noodzakelijk de grootste belastingverlaging ooit in de Verenigde Staten door te voeren. Natuurlijk, op korte termijn levert dit extra economische groei en mooie bedrijfsresultaten op. We zullen het bij de komende kwartaalcijfers in de Verenigde Staten en bijbehorende mooie beurskoersen ongetwijfeld terugzien. Maar hoe zit het in de verdere toekomst? Waarheen leidt deze zo langzamerhand doldraaiende schuldencarrousel? 

Synoniemen

• [2] flippen

Verwante begrippen

• [2] mallemolen

Vertalingen

    1. kapot draaien van een schroefdraad   

Engels: ruin the thread by turning (en), strip the thread of a screw (en),

Gangbaarheid

• Het woord doldraaien staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "doldraaien" herkend door:

89 %	van de Nederlanders;
97 %	van de Vlamingen.