Overleg sjabloon:weerslag

Enkele overwegingen bij dit sjabloon

1. Beschrijven of voorschrijven

Dit is voor elk woordenboek een spanningsveld, omdat taal per definitie bestaat uit conventies en dus nooit waardenvrij kan zijn. Voor een woordenboek is een redelijk uitgangspunt dat het wel voorschriften meegeeft die voor het functioneren van de taal zelf, zoals de spelling en de grammatica, maar niet voor de werkelijkheid die door de taal wordt beschreven. Dit lijkt een bruikbaar onderscheid, ook al vormt het geen absolute scheiding.

2. Vermelding is geen aanbeveling

In ieder geval betekent de vermelding van een betekenis niet meer dan de vaststelling dat het woord in die betekenis gebruikt werd of wordt. Dat houdt geen rechtvaardiging van dat gebruik in. Wat die betekenis aanduidt kan onmogelijk of onwenselijk zijn, maar dat oordeel valt buiten het bestek van een woordenboek. Mensen blijven zelf verantwoordelijk voor hun handelen en hun uitingen en moeten zich daarover dus zelf een oordeel vormen.

3. Persoonlijke opvattingen en situaties

Persoonlijke verantwoordelijkheid voor handelen en uitingen brengt met zich mee dat er verschillen in opvatting zullen zijn over wat wel en niet aanvaardbaar is. Dit oordeel kan ook sterk worden beïnvloed door de situatie waarin men bepaald gedrag vertoont of uitingen doet. Het is voor sommige mensen en in bepaalde situaties heel goed mogelijk om overtuigend te beredeneren waarom een woord wel of juist niet een bepaalde betekenis aanvaardbaar is. Deze variatie kan in een algemeen woordenboek niet zinvol worden weergegeven. Gebruik van voorbeelden is op dit punt geen bruikbare werkwijze.

4. Taalregisters

Het is voor woordenboeken wel gebruikelijk om beperkingen bij het gebruik van een woord in een bepaalde betekenis aan te geven. WikiWoordenboek doet dat met contextlabels voor zowel vakgebieden als taalregisters. Etiketten als {{krachtterm}}, {{pejoratief|nld}}, {{scheldwoord}}, {{straattaal}}, en {{vulgair}} helpen de lezer om de gegeven betekenis beter te begrijpen of toe te passen. Het ligt voor de hand dat woorden met deze etiketten per definitie in het algemeen taalgebruik weerstand kunnen oproepen. Dit is met deze labels voldoende gemarkeerd.

5. Taboewaarde

Uit wetenschappelijk onderzoek naar krachttermen en scheldwoorden is naar voren gekomen dat die in het algemeen taalgebruik kunnen variëren in "taboewaarde". De betekenis van sommige woorden heeft een veel heftiger gevoelswaarde dan andere woorden met eenzelfde label. Tussen mensen die elkaar voldoende kennen kan dit soms nog aanvaardbaar zijn, maar bijvoorbeeld in gesprekken met onbekenden in een winkel of het openbaar vervoer roept het gebruik van zo'n woord op zichzelf een negatief oordeel over de gebruiker op dat veel sterker is dan louter uit de betekenis op zichzelf valt af te leiden. Het sjabloon "weerslag" is bedoeld voor het markeren van deze betekenissen. In principe is deze vraag objectief te beantwoorden via enquêtes, maar dat is nog niet voor alle taboewoorden gebeurd.

6. Pragmatische benadering

Uit de drie studies (P.G.J. Sterkenburg, Vloeken (2001) en Krachttermen (2008) alsmede L. Verbeek De kracht van sukkels, teringlijers en klootzakken (bachelorscriptie, 2015) en de woorden die we al gemarkeerd hadden komen vier categorieën taboewoorden naar voren:

a. verwensingen en scheldwoorden die verwijzen naar ernstige aandoeningen als aids, kanker, tering en tyfus

b. verwensingen met god voluit als bestanddeel, jezus en christus

c. verwensingen en scheldwoorden met een seksuele strekking: fuck, hoer, klootzak, kut, lul, teef

d. botte scheldwoorden voor groepen die ernstig worden achtergesteld als homo's, Joden,  zwarten zn  en vrouwen (overlap met c.)

Misschien kunnen we aan de hand van deze opzet een iets minder willekeurige markering ontwikkelen. --MarcoSwart (overleg) 16 jun 2020 14:28 (CEST)

Locatie

"Plaats dit sjabloon direct na de betekenis waarop het betrekking heeft. Het sjabloon kent geen parameters."

Dit zou er dus zo uit kunnen zien voor zak:

1. slappe, vormeloze tas
2. (vulgair) onaangename of onnozele vent

   ⚠️ Dit gebruik van het woord roept twijfels op over de gebruiker.

3. een plek in kleding waarin kleine spullen kunnen worden meegedragen

Slaat de waarschuwing nu op de tweede of de derde betekenis? Beetje onduidelijk denk ik. - Alexis Jazz (overleg) 16 jun 2020 21:55 (CEST)